มี

From Proto-Tai *miːᴬ (“to have”).

Cognate with Isan มี, Lao ມີ (mī), Northern Thai ᨾᩦ, Khün ᨾᩦ, Lü ᦙᦲ (mii), Tai Dam ꪣꪲ, Tai Dón ꪣꪲ, Shan မီး (míi), Tai Nüa ᥛᥤᥰ (mï), Ahom 𑜉𑜣 (mī), Zhuang miz.

มี • (mii) (abstract noun การมี)

1. (transitive) to have; to own; to possess
   • 1917, ดำรงราชานุภาพ, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ, “คำนำ”, in ประชุมพงษาวดาร ภาคที่ ๕, กรุงเทพฯ: ม.ป.พ., page ซ:

     เจ้าหมื่นเสมอใจราช (จู) แต่งงานกับถมยา ธิดาพระยาโชดึกฯ (ฟัก) มีบุตรธิดาหลายคน

     jâao-mʉ̀ʉn sà-mə̌ə jai râat · (juu) · dtɛ̀ng-ngaan gàp tǒm-yaa · tí-daa prá-yaa choo-dʉ̀k - · (fák) · mii bùt tí-daa lǎai kon

     Chaomuen Samoechairat (Chu) married Thomya, a daughter of Phraya Choduek (Fak). [They] had a lot of sons [and] daughters.

   • 2014, คีตะธารา, เพลิงเสน่หา‎^[1], Bangkok: eReader (Thailand), page 71:

     ผมไม่เป็นไร...มีคุณอยู่ใกล้ ๆ

     pǒm mâi-bpen-rai ... mii kun yùu glâi glâi

     I'm fine [now, 'cause I]... have you around.

   • 1940, กระทรวงมหาดไทย, “ปัจฉิมภาค เปรียบเทียบการปกครองอินโดจีนฝรั่งเศสกับไทย”, in การปกครองแคว้นลาวและเขมรของฝรั่งเศส, พระนคร: โรงพิมพ์กรมรถไฟ, page 67:

     ในอินโดจีน ชาวอินโดจีนไม่มีสิทธิครองตำแหน่งสูงไปกว่าเสมียน

     nai in-doo-jiin · chaao in-doo-jiin mâi mii sìt-tí krɔɔng dtam-nɛ̀ng sǔung bpai gwàa sà-mǐian

     In Indochina, the Indochinese people have no right to hold higher positions than clerks.

   • 1932 June 27, “พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช ๒๔๗๕”, in ประกาศพระราชบัญญัติและพระราชกำหนดต่าง ๆ รัชชกาลที่ ๗, volume 8, พระนคร: โรงพิมพ์บำรุงนุกูลกิจ, page 149:

     คณะกรรมการราษฎรมีอำนาจให้อภัยโทษ

     ká-ná-gam-má-gaan-râat-sà-dɔɔn mii am-nâat hâi à-pai-yá-tôot

     The People's Committee has the power to grant pardon.

   • 1896 September 21, จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว, พระบาทสมเด็จพระ, “พระราชบัญญัติตั้งข้าหลวงพิเศษสำหรับจัดการแก้ไขธรรมเนียมศาลยุติธรรมหัวเมืองทั้งปวง รัตนโกสินทรศก ๑๑๕”, in กฎหมายไทย คือพระราชบัญญัติและประกาศซึ่งตั้งขึ้นในรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวผู้ทรงพระคุณธรรมอันประเสริฐ, volume 6, กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์วิชากร, page 1974:

     กองข้าหลวงพิเศษนี้...มีข้าหลวงพิเศษประจำการ ๓ นายรวมทั้งสภานายก

     gɔɔng kâa-lǔuang pí-sèet níi ... mii kâa-lǔuang pí-sèet bprà-jam-gaan · sǎam · naai ruuam-táng sà-paa-naa-yók

     This group of special commissioners...has three regular special commissioners, including the chairperson.

   • 2024 June 24, “หนุ่มไรเดอร์ส่งอาหาร พลัดตกชั้น 7 ดับสลด ตร. ตรวจห้องพักเจอหลักฐานชวนเศร้า”, in khaosod.co.th‎^[2]:

     ผู้ตายพักอาศัยอยู่ห้องเกิดเหตุคนเดียว...ไม่มีครอบครัว ทำงานไรเดอร์ส่งอาหาร

     pûu-dtaai pák-aa-sǎi yùu hɔ̂ng gə̀ət hèet kon-diao ... mâi mii krɔ̂ɔp-kruua · tam-ngaan rai-də̂ə sòng aa-hǎan

     The deceased lived alone in the room [where] the incident took place... had no family, [and] worked [as] a food delivery rider.

2. (transitive) to contain; to include; to consist of; to be composed of
   • 1931, สมาหารหิตะคดี (โป๊ โปรคุปต์), ขุน, “หมวด ห”, in พจนานุกรมกฎหมาย, พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, page 382:

     หนังสือบริคณห์สนธิต้องมีรายการดั่งนี้...

     nǎng-sʉ̌ʉ-bɔɔ-rí-kon-sǒn-tí dtɔ̂ng mii raai-gaan dàng-níi ...

     The memorandum of incorporation must contain the following items […]

   • 1943, ปรีดี พนมยงค์, “คำนำ”, in พระราชพงสาวดารกรุงเก่า (ฉบับหลวงประเสิด), พระนคร: การพิมพ์ไทย, page 2:

     พงสาวดารกรุงเก่าที่...พิมพ์ไนสมัยรัตนโกสินทนี้ปรากตว่ามีเหตุการน์และสักราชแตกต่างกับที่ปรากตไนเอกสารซึ่งชาวยุโรปได้ตีพิมพ์

     pong-sǎa-wá-daan grung-gào tîi ... pim nai sà-mǎi rát-dtà-ná-goo-sǐn níi bpraa-gòt wâa mii hèet-gaan lɛ́ sàk-gà-ràat dtɛ̀ɛk-dtàang gàp tîi bpraa-gòt nai èek-gà-sǎan sʉ̂ng chaao yú-ròop dâai dtii-pim

     The chronicles of the Old Kingdom which...[are] published in this Rattanakosin period appear to contain events and years different from those shown in the documents which have been printed by Europeans.

3. (intransitive, sometimes copulative) to be; to exist; to come into existence; to happen; to occur; to take place
   • 1292, แผนกตรวจรักษาของโบราณ, “หลักที่ ๑ (จารึกพ่อขุนรามคำแหง)”, in ประชุมจารึกสยาม ภาคที่ ๑, พระนคร: โรงพิมพ์พระจันทร์, published 1934, page 9:

     ในปากประตูมีกะดิ่งอันหนึ่งแขวนไว้

     nai bpàak bprà-dtuu mii gà-dìng an nʉ̀ng kwɛ̌ɛn wái

     There was a certain bell hung at the mouth of the gate.

   • 1722, “พระราชกำหนดเก่า”, in กฎหมายตรา ๓ ดวง ฉบับพิมพ์มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง แก้ไขปรับปรุงใหม่, volume 3, กรุงเทพฯ: สุขภาพใจ, published 2005, →ISBN, page 4:

     ถ้ามีผู้ร้ายลักช้างม้าผู้คนโคกระบือทรัพยสิ่งใด ๆ...

     tâa mii pûu-ráai lák cháang máa pûu-kon koo grà-bʉʉ sáp sìng dai dai ...

     If there is an outlaw stealing elephants, horses, men, bulls, buffaloes, [or] any [other] property […]

   • 1959, “ผู้วายชนม์”, in พระราชสาส์นในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานไปยังประเทศอังกฤษ, พระนคร: กรมศิลปากร, page 4:

     หากสวรรค์มีจริง ความดีงามคงจะนำวิญญาณของพ่อสู่สวรรค์

     hàak sà-wǎn mii jing · kwaam-dii-ngaam kong jà nam win-yaan kɔ̌ɔng pɔ̂ɔ sùu sà-wǎn

     If Heaven really exists, the goodness will probably bring the soul of dad to Heaven.

   • 1944, สมเด็ดพระเจ้าบรมวงส์เทอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ, “ของแปลกที่เมืองชัยบุระไนอินเดีย”, in นิทานโบรานคดี, พระนคร: กรมสิลปากร, page 52:

     มีคนดูทั้งสองข้างถนน

     mii kon-duu táng sɔ̌ɔng kâang tà-nǒn

     There were onlookers on both sides of the road.

   • 1292, “จาฤกหลักศิลาศุโขไทยที่ ๑”, in ประชุมพงษาวดาร, volume 1, กรุงเทพฯ: โบราณคดีสโมสร, published 1914, page 146:

     มีพระขพุงผีเทพดาในเขาอนนน้นนเปนใหญ่กว่าทุกผีในเมืองนี้

     mii prá kà-pung pǐi têep-pá-daa nai kǎo an nán bpen-yài gwàa túk pǐi nai mʉʉang níi

     At that very hill, there exists a divine spirit, the holy Khaphung, being superior to all the spirits in this kingdom.

   • 1941, สุรบดินทร์สุรินทรฦๅชัย (ชะอุ่ม จารุจินดา), คุณหญิง, “คำนำ”, in ประมวลรัฐนิยม และประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง ระเบียบการแต่งกายสตรีและข้าราชการที่ไปในงานพิธีต่าง ๆ การไว้ทุกข์ในงานศพ, พระนคร: โรงพิมพ์กรุงเทพบรรณาคาร, page ก:

     ผลานิสงส์นี้จงมีแด่บิดาบังเกิดเกล้าของข้าพเจ้า

     pà-laa-ní-sǒng níi jong mii dɛ̀ɛ bì-daa bang-gə̀ət-glâao kɔ̌ɔng kâa-pá-jâao

     May the result of this meritorious deed happen to my biological father.

4. (transitive) to cause to exist; to bring into existence; to create; to produce; to make
5. (transitive, as of a document, decision, instruction, permission, etc) to write, to compose; to issue, to deliver; to give, to grant
   • 1855, “แผ่นดินสมเด็จพระบรมราชาที่ ๔ (เจ้ากรุงธนบุรี)”, in พระราชพงษาวดาร ฉบับพระราชหัดถเลขา, volume 3, กรุงเทพฯ: โบราณคดีสโมสร, published 1912, page 36:

     หม่อมเจ้าอุบล...เปนชู้กับฝรั่ง...มีพระราชโองการสั่งให้พวกฝีพายทนายเลือกไปทำชำเราประจานแล้วให้ตัดแขนตัดศีศะผ่าอก

     mɔ̀m-jâao ù-bon ... bpen-chúu gàp fà-ràng ... mii prá-râat-chá oong-gaan sàng hâi pûuak fǐi-paai tá-naai-lʉ̂ʉak bpai tam-cham-rao bprà-jaan lɛ́ɛo hâi dtàt kɛ̌ɛn dtàt sǐi-sà pàa òk

     Momchao Ubon […] committed adultery with a farang. […] [His Majesty] gave an edict ordering oarsmen [and] boxers to go rape [her for] humiliation. Then [His Majesty] had [her] arms cut [off, her] head cut [off, and her] chest cleaved.

   • 2018, “การบริหารจัดการคดีอาญาที่ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีชั่วคราว กรณีศึกษาศาลแขวงพิษณุโลก”, in library.coj.go.th‎^[3]:

     ศาลมีคำสั่งจำหน่ายคดีชั่วคราว

     sǎan mii kam-sàng jam-nàai ká-dii chûua-kraao

     The court issued an order [that] the case be disposed of temporarily.

มี • (mii) (abstract noun ความมี)

1. having possessions; wealthy; rich

มี • (mii)

1. possessions; property; wealth

มี • (mii)

1. having; with
   • 2013, ภาวนาวิริยคุณ (เผด็จ ทฺตตชีโว), พระ, พระแท้‎^[4], kalyanamitra, page 36:

     เทวทัต...แปลงเพศเป็นเด็กน้อยมีงูพิษพันที่มือ เท้า คอ ศีรษะ และบ่า ปรากฏกายบนพระเพลาของอชาตศัตรู

     tee-wá-tát ... bplɛɛng-pêet bpen dèk nɔ́ɔi mii nguu pít pan tîi mʉʉ · táao · kɔɔ · sǐi-sà · lɛ́ bàa · bpraa-gòt-gaai bon prá pee-laa kɔ̌ɔng à-chaa-dtà-sàt-dtruu

     Devadatta...[having] turned himself into a little child with venomous vipers coiling around the hands, feet, neck, head, and shoulders, popped up on the lap of Ajātaśatru.

Borrowed from English mi.

มี • (mii)

1. (music) mi

• “มี” in Thai Dictionary Project (TDP) (UC Berkeley 1964) (plus additional data from the Royal Institute of Thailand (RI) and NECTEC's LEXITRON project (LEX)). Searchable online at SEAlang.net.