ถนน

• ถนล, ถ่นล, สนน — obsolete

Borrowed from Old Khmer thnal (“access, especially causeway, inlet, or roadway over an embankment”).^[1] Cognate with Modern Khmer ថ្នល់ (thnɑl), Lao ຖະໜົນ (tha non), Northern Thai ᨳ᩠ᨶ᩻ᩫᩁ (tà nǒn).

ถนน • (tà-nǒn) (classifier สาย or เส้น)

1. (archaic) causeway; inlet; roadway over an embankment^[1]
   • 1774, “พระราชพงษาวดาร ความเก่า ตามต้นฉบับหลวงเขียนครั้งกรุงธนบุรีเมื่อจุลศักราช ๑๑๓๖”, in ประชุมพงษาวดาร, volume 4, พระนคร: โบราณคดีสโมสร, published 1915, page 11:

     พระเจ้าหงษาให้แต่งการที่จะเข้าปล้นพระนคร ให้พูนถนนเข้ามาในขื่อหน้า

     prá-jâao hǒng-sǎa hâi dtɛ̀ng gaan tîi-jà kâo bplôn prá-ná-kɔɔn · hâi puun tà-nǒn kâo maa nai kʉ̀ʉ nâa

     The King of Haṃsā had [his men] prepare the operations to march in [and] take [our] Divine City, ordering [them] to raise a roadway in towards [us] at the Front Beam.

2. road; roadway; street

   Synonyms: ถลา (tà-lǎa), ทาง (taang), บถ (bòt), พิถี, มรคา, มรรค (mák), มรรคา, มารค, ลู่ (lûu), วฏุมะ, วิถี (wí-tǐi), สัญจร, หน (hǒn), หนทาง (hǒn-taang), อยนะ

   • 2003 September 16, ศาลฎีกา, คำพิพากษาศาลฎีกาที่ ๖๐๘๓/๒๕๔๖, page 2:

     จำเลยพาอาวุธปืนและเครื่องกระสุนปืนดังกล่าวติดตัวในถนนสาธารณะ...

     jam-ləəi paa aa-wút-bpʉʉn lɛ́ krʉ̂ʉang-grà-sǔn-bpʉʉn dang-glàao dtìt-dtuua nai tà-nǒn sǎa-taa-rá-ná ...

     The accused carried the said firearms and ammunition on his body on public streets […]

   • 1944, สมเด็ดพระเจ้าบรมวงส์เทอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ, “ของแปลกที่เมืองชัยบุระไนอินเดีย”, in นิทานโบรานคดี, พระนคร: กรมสิลปากร, page 52:

     มีคนดูทั้งสองข้างถนน

     mii kon-duu táng sɔ̌ɔng kâang tà-nǒn

     There were onlookers on both sides of the road.

• “ถนน” in Thai Dictionary Project (TDP) (UC Berkeley 1964) (plus additional data from the Royal Institute of Thailand (RI) and NECTEC's LEXITRON project (LEX)). Searchable online at SEAlang.net.