แก่

• กะ (gà)

Cognate with Lao ແກ່ (kǣ).

แก่ • (gɛ̀ɛ)

1. to: used for identifying the person or thing affected by or receiving something.
   • ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง (13 November 2018), “คำพิพากษาของศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง เรื่อง การแสดงบัญชีรายการทรัพย์สินและหนี้สิน [คดีหมายเลขดำที่ อม. ๑๓๕/๒๕๖๐ คดีหมายเลขแดงที่ อม. ๑๘๙/๒๕๖๐ ระหว่าง คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ผู้ร้อง นายธนนท์ หรือธนู ธำรงพนากุล ผู้คัดค้าน]”, in ราชกิจจานุเบกษา‎^[1] (in Thai), volume ๑๓๕, number ๙๓ ก (pdf), Bangkok: สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี, retrieved 14 November 2018, page 18

     โทษที่จะลงแก่บุคคลนั้นจะหนักกว่าโทษที่บัญญัติไว้ในกฎหมายที่ใช้อยู่ในเวลาที่กระทำความผิดมิได้

     tôot tîi jà long gɛ̀ɛ bùk-kon nán jà nàk gwàa tôot tîi ban-yàt wái nai gòt-mǎai tîi chái yùu nai wee-laa tîi grà-tam kwaam-pìt mí dâai

     The penalty to be imposed upon that person cannot be more serious than the penalty set forth in the law in force at the time of the commission of the offence.

   • รัฐบาลไทย (22 October 2004), “พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ ๑๗) พ.ศ. ๒๕๔๗”, in ราชกิจจานุเบกษา‎^[2] (in Thai), volume ๑๒๑, number ตอนพิเศษ ๖๕ ก (pdf), Bangkok: สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี, retrieved 14 November 2018, page 22

     เอกสารหรือวัตถุอื่นใดไม่ว่าจะมีรูปลักษณะใดที่ผู้ออกได้ออกให้แก่ผู้มีสิทธิใช้

     èek-gà-sǎan rʉ̌ʉ wát-tù ʉ̀ʉn dai mâi wâa jà mii rûup lák-sà-nà dai tîi pûu-ɔ̀ɔk dâai ɔ̀ɔk hâi gɛ̀ɛ pûu mii sìt chái

     A document or any other object, irrespective of the form or appearance, which an issuer has issued to an eligible user

   • รัฐบาลไทย (20 June 2003), “พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ ๑๖) พ.ศ. ๒๕๔๖”, in ราชกิจจานุเบกษา‎^[3] (in Thai), volume ๑๒๐, number ๕๘ ก (pdf), Bangkok: สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี, archived from the original on 8 May 2022, page 1

     โทษประหารชีวิตและโทษจำคุกตลอดชีวิตมิให้นำมาใช้บังคับแก่ผู้ซึ่งกระทำความผิดในขณะที่มีอายุต่ำกว่าสิบแปดปี

     tôot bprà-hǎan-chii-wít lɛ́ tôot jam-kúk dtà-lɔ̀ɔt chii-wít mí hâi nam maa chái-bang-káp gɛ̀ɛ pûu sʉ̂ng grà-tam kwaam-pìt nai kà-nà tîi mii aa-yú dtàm gwàa sìp-bpɛ̀ɛt bpii

     The penalty of death and the penalty of imprisonment for life shall not apply to a person who commits an offence whilst being at the age under eighteen years.

   • รัฐบาลไทย (30 December 1999), “พระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา (ฉบับที่ ๒๑) พ.ศ. ๒๕๔๒”, in ราชกิจจานุเบกษา‎^[4] (in Thai), volume ๑๑๖, number ๑๓๗ ก (pdf), Bangkok: สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี, retrieved 14 November 2018, page 20

     ผู้ใดกระทำการใด ๆ แก่ศพ...เว้นแต่จำเป็นต้องกระทำเพื่อป้องกันอันตรายแก่อนามัยของประชาชน...ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่หกเดือนถึงสองปี...

     pûu dai grà-tam gaan dai dai gɛ̀ɛ sòp ... wén dtɛ̀ɛ jam-bpen dtɔ̂ng grà-tam pʉ̂ʉa bpɔ̂ng-gan an-dtà-raai gɛ̀ɛ à-naa-mai kɔ̌ɔng bprà-chaa-chon ... dtɔ̂ng rá-waang tôot jam-kúk dtâng-dtɛ̀ɛ hòk dʉʉan tʉ̌ng sɔ̌ɔng bpii...

     Any person who commits whatever act to a dead body...shall be liable to imprisonment from six months to two years...save where it needs to be done for preventing danger to the public health...

• Often confused with กับ (gàp, “with”). For example, ให้แก่ (hâi-gɛ̀ɛ, “to give (something) to (someone)”) is often misused as ให้กับ (hâi-gàp, “to give (something) with (someone)”).
• Replaceable by ต่อ (dtɔ̀ɔ) and แด่ (dɛ̀ɛ). The latter, however, conveys a sense of great honour or respect and is often used to address gods, priests, royal persons, persons in authority, etc.

From Proto-Tai *keːᴮ (“old (of living beings)”). Cognate with Northern Thai ᨠᩯ᩵, Southern Thai แก๋, Lao ແກ່ (kǣ), Isan แก or แก่, Lü ᦶᦂᧈ (k̇ae¹), Tai Dón ꪵꪀꫀ, Shan ၵႄႇ (kàae), Tai Nüa ᥐᥥᥱ (kě), Phake ကေ (ke), Ahom 𑜀𑜦𑜧 (kē), Zhuang geq, Saek เก.

แก่ • (gɛ̀ɛ) (abstract noun ความแก่)

1. old; aged; aging.
2. mature; ripe.
3. dark (as in colour).
4. concentrated; strong.

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

แก่ • (gɛ̀ɛ) (abstract noun ความแก่)

1. too much

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)

แก่ • (gɛ̀ɛ)

1. (archaic) from.^[1]
   • 1681, พระราชพงษาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์, กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ไทย, published 1907, page 6:

     เอาเมืองเชียงใหม่แก่ท้าวลูก

     ao mʉʉang chiiang-mài gɛ̀ɛ táao lûuk

     seized the town of Chiang Mai from Thao Luk

2. (archaic) of; belonging to.^[1]
   • 1370, “จารึกวัดพระยืน”, in ฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย‎^[5], published 2023:

     ผู้เป็นลูกรักแก่พญาผายู เป็นหลานแก่พญาคำฟู เป็นเหลนแก่พญามังราย

     pûu bpen lûuk rák gɛ̀ɛ pá-yaa pǎa yuu · bpen lǎan gɛ̀ɛ pá-yaa kam fuu · bpen lěen gɛ̀ɛ pá-yaa mang raai

     who is a beloved child of Phaya Phayu, is a grandchild of Phaya Khamfu, is a great-grandchild of Phaya Mangrai

• “แก่” in Thai Dictionary Project (TDP) (UC Berkeley 1964) (plus additional data from the Royal Institute of Thailand (RI) and NECTEC's LEXITRON project (LEX)). Searchable online at SEAlang.net.