เพื่อน

• (slang): เพิ่ล (pə̂l)

From Middle Chinese 伴 (MC banX, “companion; partner”). Cognate with Northern Thai ᨻᩮᩬᩥ᩵ᩁ, ᨻᩮᩥ᩠᩵ᨶ, Lao ເພື່ອນ (phư̄an), ເພິ່ນ (phœn), Shan ပိူၼ်ႈ (pōen), Vietnamese bạn.

เพื่อน • (pʉ̂ʉan)

1. (archaic) a third person pronoun: he, she, it, they, etc.^[1][2]
   • 1292/93, “จารึกพ่อขุนรามคำแหง (จารึกหลักที่ ๑)”, in ประชุมพงศาวดาร ฉบับกาญจนาภิเษก เล่ม ๓, Bangkok: กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์, กรมศิลปากร, published 1999, →ISBN, pages 9–10:

     เมืองษุกโขไทนี้ดี ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว เจ้าเมืองบ่เอาจกอบในไพร่ ลูท่างเพื่อนจูงวัวไปค้า ขี่ม้าไปขาย ใครจักใคร่ค้าช้างค้า ใครจักใคร่ค้าม้าค้า

     mʉʉang sùk-kǒo-tai níi dii · nai náam mii bplaa · nai naa mii kâao · jâao-mʉʉang bɔ̀ɔ ao jà-gɔ̀ɔp nai prâi · luu-tâang pʉ̂ʉan juung wuua bpai káa · kìi máa bpai kǎai · krai jàk krâi káa cháang káa · krai jàk krâi káa máa káa

     Nice is this town of Sukkhothai. There are fish in rills, there are rices in fields. The lord of the town imposeth no toll upon subjects, [making it] easy for them to bring oxen in [for] sale [or] ride horses in [for] trade. Whoever would want to trade in elephants [will be able to so] trade, whoever would want to trade in horses [will be able to so] trade.

2. anyone or anything else; any other person or thing; other(s); the other(s).

   ก่อนเพื่อน

   gɔ̀ɔn pʉ̂ʉan

   before anyone/thing else; before the others

   สวยกว่าเพื่อน

   sǔai gwàa pʉ̂ʉan

   more beautiful than the others

   มาหลังเพื่อน

   maa lǎng pʉ̂ʉan

   to arrive after anyone/thing else (= to be the last one to arrive)

เพื่อน • (pʉ̂ʉan) (classifier คน)

1. person whom one knows, likes, trusts, is allied with, or receives support from: friend, buddy, mate; familiar, intimate; patron, supporter, ally; etc.

   เพื่อนแท้

   pʉ̂ʉan tɛ́ɛ

   true friend

   เพื่อนยามยาก

   pʉ̂ʉan yaam yâak

   friend in need

   เพื่อนเล่น

   pʉ̂ʉan lên

   playmate

2. person going somewhere or doing something with someone as companion or escort.

   ไปเป็นเพื่อน

   bpai bpen pʉ̂ʉan

   to accompany someone
   (literally) to go [with someone] as companion

   กินเป็นเพื่อน

   gin bpen pʉ̂ʉan

   to eat something with someone
   (literally) to eat [something with someone] as companion

   เพื่อนเจ้าสาว

   pʉ̂ʉan jâo-sǎao

   bridesmaid
   (literally) bride's companion

3. person sharing or involved in the same activity, occupation, condition, status, etc: fellow, peer, comrade, associate, etc.

   เพื่อนมนุษย์

   pʉ̂ʉan má-nút

   fellow human being(s)

   เพื่อนนักเรียน

   pʉ̂ʉan nák-riian

   fellow student(s)

   เพื่อนบ้าน

   pʉ̂ʉan bâan

   neighbour(s)
   (literally) fellow [member(s)] of the village; fellow villager(s)

   เพื่อนสมาชิกรัฐสภา

   pʉ̂ʉan sà-maa-chík-rát-tà-sà-paa

   fellow member(s) of the parliament

4. (slang) sex partner.

   เพื่อนนอน

   pʉ̂ʉan nɔɔn

   bed partner
   (literally) sleeping companion

5. (LGBTQ, archaic) lesbian partner; party to or partner in a lesbian relationship.

• → Khmer: ភឿន (phɨən)

• “เพื่อน” in Thai Dictionary Project (TDP) (UC Berkeley 1964) (plus additional data from the Royal Institute of Thailand (RI) and NECTEC's LEXITRON project (LEX)). Searchable online at SEAlang.net.