เจ้า
Isan
Etymology
From Proto-Tai *ɕɤwꟲ, from Middle Chinese 主 (MC tsyuX, “master; owner”). Cognate with Thai เจ้า (jâao), Lao ເຈົ້າ (chao), Lü ᦈᧁᧉ (ṫsaw²), Tai Dam ꪹꪊ꫁ꪱ, Shan ၸဝ်ႈ (tsāo), Ahom 𑜋𑜈𑜫 (chaw) or 𑜋𑜧𑜨 (chawo).
Pronoun
เจ้า (transliteration needed)
See also
| Isan personal pronouns | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Singular | Plural | |||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |
| Formal | ข้าน้อย (kàa-nɔ̂ɔi) | ท่าน (tāan) | เพิ่น (pə̄n) | หมู่ข้าน้อย (mūu kàa-nɔ̂ɔi) | หมู่ท่าน (mūu tāan) | ขะเจ้า (ka-jâo) |
| Common | ข้อย (kɔ̀ɔi) | เจ้า (jâo) | เขา (kǎo) ลาว (láao) |
เฮา (háo) หมู่เฮา (mūu háo) |
หมู่เจ้า (mūu jâo) | หมู่เขา (mūu kǎo) หมู่ลาว (mūu láao) |
| Vulgar | กู (guu) | มึง (mʉ́ng) | มัน (mán) | N/A | ||
Noun
เจ้า (transliteration needed)
Northern Thai
Adverb
เจ้า • (jâo)
- used by females to express affirmation, assent, agreement, acceptance, or acknowledgement.
Pronoun
เจ้า • (jâo)
Particle
เจ้า • (jâo)
Thai
Etymology 1
From Proto-Tai *ɕɤwꟲ (“master; owner”), from Middle Chinese 主 (MC tsyuX, “master; owner”). Cognate with Lao ເຈົ້າ (chao); Lü ᦈᧁᧉ (ṫsaw²); Tai Dam ꪹꪊ꫁ꪱ; Shan ၸဝ်ႈ (tsāo); Ahom 𑜋𑜈𑜫 (chaw), 𑜋𑜧𑜨 (chawo). Compare Old Khmer cau, cauva, co, cova, cco, ccova, ccau, cū (“chief; head”); Modern Khmer ចៅ (caw).
Alternative forms
- จ้าว (jâao), เจา (jao) — archaic, obsolete or dated
Pronunciation
| Orthographic | เจ้า e t͡ɕ ˆ ā | |
|---|---|---|
| Phonemic | จ้าว t͡ɕ ˆ ā w | |
| Romanization | Paiboon | jâao |
| Royal Institute | chao | |
| (standard) IPA(key) | /t͡ɕaːw˥˩/(R) | |
Noun
เจ้า • (jâao)
- god; deity.
- (archaic) image or statue of the Buddha.[1]
- chief; lord; master.
- ruler; administrator; governor.
- royal person from the rank of หม่อมเจ้า (mɔ̀m-jâao) upwards.
- (historical) prince or princess of Lan Na Kingdom or Lan Xang Kingdom.
- used as an honorific prefixed or suffixed to the names or titles of the above-described persons or things.
- (archaic) used as an honorific prefixed to the name of a royal person holding the rank of หม่อมเจ้า (mɔ̀m-jâao).
- owner; possessor.
Derived terms
- กรมเจ้าท่า
- ข้าเจ้า
- ข้านอกเจ้าข้าวนอกหม้อ
- ข้านอกเจ้าบ่าวนอกนาย
- ข้าวเจ้า
- ข้าวสารเจ้า
- เข้าเจ้า
- เจ้ากรม
- เจ้ากรรม (jâo-gam)
- เจ้ากระทรวง
- เจ้ากี้เจ้าการ
- เจ้ากู
- เจ้าเก่า
- เจ้าขรัว
- เจ้าของ (jâo-kɔ̌ɔng)
- เจ้าของถิ่น
- เจ้าของบ้าน
- เจ้าของร้าน
- เจ้าขา
- เจ้าข้า (jâo-kâa)
- เจ้าข้าวเจ้าของ
- เจ้าข้าวแดงแกงร้อน
- เจ้าขุนมุลนาย
- เจ้าขุนมูลนาย
- เจ้าไข้
- เจ้าคณะ
- เจ้าคนนายคน
- เจ้าครอก
- เจ้าความคิด
- เจ้าคะ
- เจ้าค่ะ (jâo-kâ)
- เจ้าคารม
- เจ้าคุณ
- เจ้าคุณจอม
- เจ้าแง่เจ้างอน
- เจ้าแง่แสนงอน
- เจ้าจอม
- เจ้าจอมเซ่อ
- เจ้าจอมมารดา
- เจ้าจำนวน
- เจ้าจำนำ
- เจ้าชาย (jâao-chaai)
- เจ้าชีวิต
- เจ้าชู้ (jâo-chúu)
- เจ้าเซ็น
- เจ้าตัว
- เจ้าต่างกรม
- เจ้าตำรับ
- เจ้าถ้อยหมอความ
- เจ้าถิ่น
- เจ้าท่า
- เจ้าที่
- เจ้าทุกข์
- เจ้าไทย
- เจ้านาย (jâo-naai)
- เจ้าเนื้อ
- เจ้าบ้าน
- เจ้าบ่าว (jâo-bàao)
- เจ้าบุญนายคุณ
- เจ้าเบี้ย
- เจ้าประคุณ (jâao-bprà-kun)
- เจ้าประคู้น
- เจ้าประจำ
- เจ้าป่า
- เจ้าปู่
- เจ้าพนักงาน (jâao-pá-nák-ngaan)
- เจ้าพระคุณ
- เจ้าพระเดชนายพระคุณ
- เจ้าพระยา (jâao-prá-yaa)
- เจ้าพ่อ (jâo-pɔ̂ɔ)
- เจ้าพายุ
- เจ้าฟ้า (jâao-fáa)
- เจ้าฟ้าหญิง
- เจ้าภาพ
- เจ้าภาษี
- เจ้ามรดก
- เจ้ามือ (jâo-mʉʉ)
- เจ้าเมือง
- เจ้าแม่
- เจ้าไม่มีศาล สมภารไม่มีวัด (jâao-mâi-mii-sǎan-sǒm-paan-mâi-mii-wát)
- เจ้ายศ
- เจ้าระเบียบ
- เจ้าราชนิกุล
- เจ้าราชินิกูล
- เจ้าเรือน
- เจ้าเล่ห์
- เจ้าเล่ห์เพทุบาย
- เจ้าเล่ห์แสนกล
- เจ้าสังกัด
- เจ้าสังเวียน
- เจ้าสัว (jâo-sǔua)
- เจ้าสามสี
- เจ้าสาว (jâo-sǎao)
- เจ้าสำนวน
- เจ้าสำนัก (jâo-sǎm-nák)
- เจ้าสำบัดสำนวน
- เจ้าสำราญ
- เจ้าหญิง (jâao-yǐng)
- เจ้าหน้า
- เจ้าหน้าเจ้าตา
- เจ้าหน้าที่ (jâao-nâa-tîi)
- เจ้าหน้าที่ของรัฐ
- เจ้าหน้าที่อนามัย
- เจ้าหนี้ (jâao-nîi)
- เจ้าหมื่น
- เจ้าหลวง
- เจ้าหล่อน
- เจ้าหัว
- เจ้าหัวกู
- เจ้าอธิการ
- เจ้าอารมณ์ (jâao-aa-rom)
- เจ้าอาวาส (jâao-aa-wâat)
- โจทเจ้า
- ช้าเจ้าหงส์
- ดอกไม้เจ้า
- ใต้เท้ากรุณาเจ้า
- ทรงเจ้า
- เทพเจ้า
- เทพยเจ้า
- ปู่เจ้า
- ผัดเจ้าล่อ
- ผู้เป็นเจ้า
- พระคุณเจ้า
- พระเจ้า (prá-jâao)
- พระเจ้าตา
- พระเจ้าอยู่หัว
- พระเจ้าอโศก
- พระนางเจ้า
- พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
- พระเป็นเจ้า
- พระผู้เป็นเจ้า
- พระพุทธเจ้า (prá-pút-tá-jâao)
- พระองค์เจ้า (prá-ong-jâao)
- พ่อเจ้า
- พ่อเจ้าประคุณ
- แม่เจ้า
- แม่เจ้าเรือน
- แม่เจ้าโว้ย
- ลิงหลอกเจ้า
- ลูกสมภารหลานเจ้าวัด
- เล่นเอาเถิดเจ้าล่อ
- เลี้ยงลูกเจ้าเฝ้าคลัง
- ศาลเจ้า (sǎan-jâao)
- สมเด็จเจ้าฟ้า
- สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินี
- หม่อมเจ้า (mɔ̀m-jâao)
- ไหว้เจ้า
Classifier
เจ้า • (jâao)
- (informal) Classifier for business owners, service providers, and service recipients.
Etymology 2
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Noun
เจ้า • (jâao)
- nonglutinous rice
- Antonym: ข้าวเหนียว (kâao-nǐao)
Derived terms
- ข้าวเจ้า
Etymology 3
Pronunciation
| Orthographic/Phonemic | เจ้า e t͡ɕ ˆ ā | |
|---|---|---|
| Romanization | Paiboon | jâo |
| Royal Institute | chao | |
| (standard) IPA(key) | /t͡ɕaw˥˩/(R) | |
Pronoun
เจ้า • (jâo)
- (archaic) a second or third person pronoun, used to address a person of equal or lower status, often used with the first person pronoun ข้า (kâa).
Derived terms
- พวกเจ้า
- สูเจ้า
- ออเจ้า (ɔɔ-jâo)
Noun
เจ้า • (jâo)
- (colloquial) a title given to a person of equal or lower status.
- (colloquial) a title of endearment for anyone or anything.
See also
| 1st | 2nd | 3rd | |||
|---|---|---|---|---|---|
| exclusive | inclusive | ||||
| informal | singular | กู (guu) | มึง (mʉng) | มัน (man) | |
| dual | เผือ (pʉ̌ʉa) | รา (raa) | เขือ (kʉ̌ʉa) | ขา (kǎa) | |
| plural | ตู (dtuu) | เรา (rao) | สู (sǔu) | เขา (kǎo) | |
| formal | singular | ข้า (kâa), ตู (dtuu), เรา (rao) | เจ้า (jâao), สู (sǔu) | เพื่อน (pʉ̂ʉan), เขา (kǎo) | |
| plural | ตูข้า | เราข้า | สูเจ้า | เขาเจ้า | |
Etymology 4
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium. Particularly: “Semantic extension + grammaticalization of the "lord" sense of Etymology 1?”)
Particle
เจ้า • (jâao)
Derived terms
- เจ้าคะ
References
- ^ ราชบัณฑิตยสภา (2020), พจนานุกรมโบราณศัพท์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, page 79: “เจา <เจ้า> น. เจ้า, คำนำหน้าชื่อพระพุทธรูป”
Further reading
- “เจ้า” in Thai Dictionary Project (TDP) (UC Berkeley 1964) (plus additional data from the Royal Institute of Thailand (RI) and NECTEC's LEXITRON project (LEX)). Searchable online at SEAlang.net.