ขี่
Thai
Pronunciation
| Orthographic/Phonemic | ขี่ kʰ ī ˋ | |
|---|---|---|
| Romanization | Paiboon | kìi |
| Royal Institute | khi | |
| (standard) IPA(key) | /kʰiː˨˩/(R) | |
Etymology 1
From Proto-Southwestern Tai *kʰwiːᴮ (“to ride”), from Middle Chinese 騎 (MC gje, “to ride”).[1] Cognate with Lao ຂີ່ (khī), Lü ᦃᦲᧈ (ẋii¹), Tai Dam ꪄꪲ꪿, Shan ၶီႇ (khìi), Ahom 𑜁𑜣 (khī), Zhuang gwih, Nong Zhuang kiq.
Verb
ขี่ • (kìi) (abstract noun การขี่)
- (transitive) to ride, to be mounted, or to be seated (on a vehicle)[2]
- 1855, “แผ่นดินขุนวรวงษาธิราช”, in พระราชพงษาวดาร ฉบับพระราชหัดถเลขา, กรุงเทพฯ: หอพระสมุดวชิรญาณ, published 1912, page 22:
- ขุนพิเรนทรเทพ หลวงศรียศ หมื่นราชเสน่หา...ขี่เรือคนละลำ พลพายมีสาตราวุธครบมือ
- kǔn pí-reen-têep · lǔuang sǐi yót · mʉ̀ʉn râat sà-nèe-hǎa ... kìi rʉʉa kon-lá lam · pon-lá-paai mii sàat-dtraa-wút króp-mʉʉ
- Khun Phirenthep, Luang Siyot, [and] Muen Ratsaneha […] each riding [upon] a different boat with oarsmen fully armed.
- ขุนพิเรนทรเทพ หลวงศรียศ หมื่นราชเสน่หา...ขี่เรือคนละลำ พลพายมีสาตราวุธครบมือ
- 1635, “พระธรรมนูน”, in ประมวลกฎหมายรัชกาลที่ ๑ จุลศักราช ๑๑๖๖ พิมพ์ตามฉะบับหลวงตรา ๓ ดวง, พระนคร: มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง, published 1939, page 145:
- (transitive) to ride, drive, propel or operate (a vehicle)
- (transitive, now only found in combination) to drive; to force; to compel; to press
Derived terms
- กดขี่ (gòt-kìi)
- ข่มขี่
- ขับขี่ (kàp-kìi)
- ขี่คอ
- ขี่ช้างจับตั๊กแตน (kìi-cháang-jàp-dták-gà-dtɛɛn)
- ขี่หลัง
Etymology 2
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Pronoun
ขี่ • (kìi)
- obsolete form of กี่ (gìi)
References
- ^ Pittayaporn, Pittayawat (2014), “Layers of Chinese Loanwords in Proto-Southwestern Tai as Evidence for the Dating of the Spread of Southwestern Tai”, in MANUSYA: Journal of Humanities, volume 20 (special issue), Bangkok: Chulalongkorn University, →ISSN, pages 47–68.
- ^ ราชบัณฑิตยสภา (2020), พจนานุกรมโบราณศัพท์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา (in Thai), กรุงเทพฯ: สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, →ISBN, page 47: “ขี่ ก. นั่ง, นั่งยานพาหนะ”
Further reading
- “ขี่” in Thai Dictionary Project (TDP) (UC Berkeley 1964) (plus additional data from the Royal Institute of Thailand (RI) and NECTEC's LEXITRON project (LEX)). Searchable online at SEAlang.net.