शुक्र
Hindi
Etymology 1
Learned borrowing from Sanskrit शुक्र (śukra). Doublet of सुर्ख़ (surx).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ʃʊk.ɾᵊ/
Adjective
शुक्र • (śukra) (indeclinable, Urdu spelling شکر)
Noun
शुक्र • (śukra) m (Urdu spelling شکر)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | शुक्र śukra |
शुक्र śukra |
| oblique | शुक्र śukra |
शुक्रों śukrõ |
| vocative | शुक्र śukra |
शुक्रो śukro |
Proper noun
शुक्र • (śukra) m (Urdu spelling شکر)
- (Hinduism) Shukra, son of Bhrigu, and preceptor of the Daityas, and the guru of the Asuras, identified with the planet Venus.
- (astronomy) Venus
- short for शुक्रवार (śukravār)
Declension
| singular | |
|---|---|
| direct | शुक्र śukra |
| oblique | शुक्र śukra |
| vocative | शुक्र śukra |
See also
| Solar System in Hindi · सौरमंडल (saurmaṇḍal) (layout · text) | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Star | सूर्य (sūrya) | |||||||||||||||||
| IAU planets and notable dwarf planets |
बुध (budh) | शुक्र (śukra) | पृथ्वी (pŕthvī) | मंगल (maṅgal) | बृहस्पति (bŕhaspati) | शनि (śani) | अरुण (aruṇ) | वरुण (varuṇ) | यम (yam) | |||||||||
| Notable moons |
— | — | चंद्रमा (candramā) | — | ||||||||||||||
Etymology 2
Borrowed from Arabic شُكْر (šukr).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /ʃʊkɾ/
- (schwa epenthetic) (Delhi) IPA(key): /ʃʊ.kəɾ/, [ʃʊ.kɐɾ]
Noun
शुक्र • (śukr) m (Urdu spelling شکر)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | शुक्र śukr |
शुक्र śukr |
| oblique | शुक्र śukr |
शुक्रों śukrõ |
| vocative | शुक्र śukr |
शुक्रो śukro |
Derived terms
- शुक्रिया (śukriyā, “thank you”)
Related terms
- शुक्रगुज़ार (śukraguzār), شکر گزار (śukraguzār, “thankful”)
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- শুক্ৰ (Assamese script)
- ᬰᬸᬓ᭄ᬭ (Balinese script)
- শুক্র (Bengali script)
- 𑰫𑰲𑰎𑰿𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀰𑀼𑀓𑁆𑀭 (Brahmi script)
- ၐုကြ (Burmese script)
- શુક્ર (Gujarati script)
- ਸ਼ੁਕ੍ਰ (Gurmukhi script)
- 𑌶𑍁𑌕𑍍𑌰 (Grantha script)
- ꦯꦸꦏꦿ (Javanese script)
- 𑂬𑂳𑂍𑂹𑂩 (Kaithi script)
- ಶುಕ್ರ (Kannada script)
- ឝុក្រ (Khmer script)
- ຨຸກ຺ຣ (Lao script)
- ശുക്ര (Malayalam script)
- ᡧᡠᡬᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘫𑘳𑘎𑘿𑘨 (Modi script)
- ᠱᠤᢉᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧋𑧔𑦮𑧠𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐱𑐸𑐎𑑂𑐬 (Newa script)
- ଶୁକ୍ର (Odia script)
- ꢯꢸꢒ꣄ꢬ (Saurashtra script)
- 𑆯𑆶𑆑𑇀𑆫 (Sharada script)
- 𑖫𑖲𑖎𑖿𑖨 (Siddham script)
- ශුක්ර (Sinhalese script)
- 𑩿𑩒𑩜 𑪙𑩼 (Soyombo script)
- 𑚧𑚰𑚊𑚶𑚤 (Takri script)
- ஶுக்ர (Tamil script)
- శుక్ర (Telugu script)
- ศุกฺร (Thai script)
- ཤུ་ཀྲ (Tibetan script)
- 𑒬𑒳𑒏𑓂𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨮𑨃𑨋𑩇𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *śukrás, from Proto-Indo-Iranian *ćukrás (“white, bright”), from Proto-Indo-European *ḱuk-ró-s.[1] Cognate with Avestan 𐬯𐬎𐬑𐬭𐬀 (suxra), Old Persian *θuxrah (whence Persian سرخ (sorx)), Ancient Greek κύκνος (kúknos).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɕuk.ɾɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɕuk.ɾɐ/
Adjective
शुक्र • (śukrá) stem (root शुच्)
- bright, resplendent
- clear, pure, spotless
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 4.51.9:
- ता इन्न्वे॒३॒॑व स॑म॒ना स॑मा॒नीरमी॑तवर्णा उ॒षस॑श्चरन्ति।
गूह॑न्ती॒रभ्व॒मसि॑तं॒ रुश॑द्भिः शु॒क्रास्त॒नूभिः॒ शुच॑यो रुचा॒नाः॥- tā́ ínnvèvá samanā́ samānī́rámītavarṇā uṣásaścaranti.
gū́hantīrábhvamásitaṃ rúśadbhiḥ śukrā́stanū́bhiḥ śúcayo rucānā́ḥ. - Thus they go forth with undiminished colours, these Mornings similar in self-same fashion, concealing the gigantic might of darkness with radiant bodies bright, pure, and shining.
- tā́ ínnvèvá samanā́ samānī́rámītavarṇā uṣásaścaranti.
- ता इन्न्वे॒३॒॑व स॑म॒ना स॑मा॒नीरमी॑तवर्णा उ॒षस॑श्चरन्ति।
- light-coloured, white
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | शुक्रः (śukráḥ) | शुक्रौ (śukráu) शुक्रा¹ (śukrā́¹) |
शुक्राः (śukrā́ḥ) शुक्रासः¹ (śukrā́saḥ¹) |
| accusative | शुक्रम् (śukrám) | शुक्रौ (śukráu) शुक्रा¹ (śukrā́¹) |
शुक्रान् (śukrā́n) |
| instrumental | शुक्रेण (śukréṇa) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रैः (śukráiḥ) शुक्रेभिः¹ (śukrébhiḥ¹) |
| dative | शुक्राय (śukrā́ya) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ) |
| ablative | शुक्रात् (śukrā́t) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ) |
| genitive | शुक्रस्य (śukrásya) | शुक्रयोः (śukráyoḥ) | शुक्राणाम् (śukrā́ṇām) |
| locative | शुक्रे (śukré) | शुक्रयोः (śukráyoḥ) | शुक्रेषु (śukréṣu) |
| vocative | शुक्र (śúkra) | शुक्रौ (śúkrau) शुक्रा¹ (śúkrā¹) |
शुक्राः (śúkrāḥ) शुक्रासः¹ (śúkrāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | शुक्रा (śukrā́) | शुक्रे (śukré) | शुक्राः (śukrā́ḥ) |
| accusative | शुक्राम् (śukrā́m) | शुक्रे (śukré) | शुक्राः (śukrā́ḥ) |
| instrumental | शुक्रया (śukráyā) शुक्रा¹ (śukrā́¹) |
शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्राभिः (śukrā́bhiḥ) |
| dative | शुक्रायै (śukrā́yai) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्राभ्यः (śukrā́bhyaḥ) |
| ablative | शुक्रायाः (śukrā́yāḥ) शुक्रायै² (śukrā́yai²) |
शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्राभ्यः (śukrā́bhyaḥ) |
| genitive | शुक्रायाः (śukrā́yāḥ) शुक्रायै² (śukrā́yai²) |
शुक्रयोः (śukráyoḥ) | शुक्राणाम् (śukrā́ṇām) |
| locative | शुक्रायाम् (śukrā́yām) | शुक्रयोः (śukráyoḥ) | शुक्रासु (śukrā́su) |
| vocative | शुक्रे (śúkre) | शुक्रे (śúkre) | शुक्राः (śúkrāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | शुक्रम् (śukrám) | शुक्रे (śukré) | शुक्राणि (śukrā́ṇi) शुक्रा¹ (śukrā́¹) |
| accusative | शुक्रम् (śukrám) | शुक्रे (śukré) | शुक्राणि (śukrā́ṇi) शुक्रा¹ (śukrā́¹) |
| instrumental | शुक्रेण (śukréṇa) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रैः (śukráiḥ) शुक्रेभिः¹ (śukrébhiḥ¹) |
| dative | शुक्राय (śukrā́ya) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ) |
| ablative | शुक्रात् (śukrā́t) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ) |
| genitive | शुक्रस्य (śukrásya) | शुक्रयोः (śukráyoḥ) | शुक्राणाम् (śukrā́ṇām) |
| locative | शुक्रे (śukré) | शुक्रयोः (śukráyoḥ) | शुक्रेषु (śukréṣu) |
| vocative | शुक्र (śúkra) | शुक्रे (śúkre) | शुक्राणि (śúkrāṇi) शुक्रा¹ (śúkrā¹) |
- ¹Vedic
Noun
शुक्र • (śukrá) stem, m
- name of Agni or fire
- the planet Venus or its regent (regarded as the son of भृगु and preceptor of the Daityas).
- clear or pure Soma
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | शुक्रः (śukráḥ) | शुक्रौ (śukráu) शुक्रा¹ (śukrā́¹) |
शुक्राः (śukrā́ḥ) शुक्रासः¹ (śukrā́saḥ¹) |
| accusative | शुक्रम् (śukrám) | शुक्रौ (śukráu) शुक्रा¹ (śukrā́¹) |
शुक्रान् (śukrā́n) |
| instrumental | शुक्रेण (śukréṇa) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रैः (śukráiḥ) शुक्रेभिः¹ (śukrébhiḥ¹) |
| dative | शुक्राय (śukrā́ya) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ) |
| ablative | शुक्रात् (śukrā́t) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ) |
| genitive | शुक्रस्य (śukrásya) | शुक्रयोः (śukráyoḥ) | शुक्राणाम् (śukrā́ṇām) |
| locative | शुक्रे (śukré) | शुक्रयोः (śukráyoḥ) | शुक्रेषु (śukréṣu) |
| vocative | शुक्र (śúkra) | शुक्रौ (śúkrau) शुक्रा¹ (śúkrā¹) |
शुक्राः (śúkrāḥ) शुक्रासः¹ (śúkrāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
See also
| Solar System in Sanskrit · सूर्य-मण्डल (sūrya-maṇḍala) (layout · text) | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Star | सूर्य (sūrya), रवि (ravi), आदित्य (āditya), Thesaurus:सूर्य | |||||||||||||||||
| IAU planets and notable dwarf planets |
बुध (budha) | शुक्र (śukra), भार्गव (bhārgava), भृगु (bhṛgu) |
भूमि (bhūmi), पृथ्वी (pṛthvī), Thesaurus:भू |
मङ्गल (maṅgala), अङ्गार (aṅgāra), Thesaurus:मङ्गल |
बृहस्पति (bṛhaspati), गौर (gaura) |
शनि (śani) | अरुण (aruṇa) | वरुण (varuṇa) | यम (yama) | |||||||||
| Notable moons |
— | — | चन्द्र (candra), इन्दु (indu), Thesaurus:चन्द्र |
प्रथम मङ्गलस्य द्वितीय मङ्गलस्य |
— | |||||||||||||
Noun
शुक्र • (śukrá) stem, n
- brightness, clearness, light
- (also in the plural) any clear liquid
- juice, the essence of anything
- semen virile, seed of animals (male and female), sperm
- a morbid affection of the iris (change of colour &c. accompanied by imperfect vision ; cf. शुक्ल) Suṡr. ṠārṅgS.
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | शुक्रम् (śukrám) | शुक्रे (śukré) | शुक्राणि (śukrā́ṇi) शुक्रा¹ (śukrā́¹) |
| accusative | शुक्रम् (śukrám) | शुक्रे (śukré) | शुक्राणि (śukrā́ṇi) शुक्रा¹ (śukrā́¹) |
| instrumental | शुक्रेण (śukréṇa) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रैः (śukráiḥ) शुक्रेभिः¹ (śukrébhiḥ¹) |
| dative | शुक्राय (śukrā́ya) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ) |
| ablative | शुक्रात् (śukrā́t) | शुक्राभ्याम् (śukrā́bhyām) | शुक्रेभ्यः (śukrébhyaḥ) |
| genitive | शुक्रस्य (śukrásya) | शुक्रयोः (śukráyoḥ) | शुक्राणाम् (śukrā́ṇām) |
| locative | शुक्रे (śukré) | शुक्रयोः (śukráyoḥ) | शुक्रेषु (śukréṣu) |
| vocative | शुक्र (śúkra) | शुक्रे (śúkre) | शुक्राणि (śúkrāṇi) शुक्रा¹ (śúkrā¹) |
- ¹Vedic
Derived terms
- शुक्रवार (śukravāra)
Descendants
- Magadhi Prakrit:
- Assamese: শুক (xuk), শুকুলা (xukula)
- → Assamese: শুক্ৰ (xukro), শুকুৰবাৰ (xukurbar)
- → Bengali: শুক্র (śukro)
- → Burmese: သောကြာ (sau:kra)
- → Gujarati: શુક્ર (śukra)
- → Hindi: शुक्र (śukra)
- → Kannada: ಶುಕ್ರ (śukra)
- → Malayalam: ശുക്രൻ (śukraṉ)
- → Marathi: शुक्र (śukra)
- → Nepali: शुक्र (śukra), शुक्रवार (śukrawār)
- → Odia: ଶୁକ୍ର (śukra)
- Pali: sukka
- Romani: śukar
- → Sindhi: شُڪْرُ (śukru)
- → Tamil: சுக்கிரன் (cukkiraṉ)
- → Telugu: శుక్లము (śuklamu), శుక్రుడు (śukruḍu)
- → Tocharian B: śukkär
- → Urdu: شُکْرَ (śukra)
References
- ^ Mayrhofer, Manfred (1996), “śukrá-”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 2, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 645
Further reading
- Monier Williams (1899), “शुक्र”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1080, column 1.