łapać

Inherited from Proto-Slavic *lapati. First attested in 1387.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɫapat͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɫapat͡ɕʲ/

łapać impf

1. (transitive, attested in Greater Poland, Sieradz-Łęczyca, Masovia) to grab (to seize; to stop by force; to kidnap)
   • 1959 [1387], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 23, Poznań:

     Jacosm Jana ne lapala ani kazala

     [Jakośm Jana nie łapała ani kazała]

   • 1902 [1403], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎^[1], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 180:

     Sandziwoy ne szlubowal […] wyprawicz Pechna […] ze szkodi dwudzestu grziwen, czso mi kasal Szaka lapacz

     [Sędziwoj nie ślubował […] wyprawić Pechna […] ze szkody dwudziestu grzywien, czso mu kazał Szaka łapać]

   • 1959 [1406], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 604, Poznań:

     Potrassz ne bil pomocznikem u Wilkowego czloweka ani go pomagal lapacz gwaltem

     [Piotrasz nie był pomocnikiem u Wilkowego człowieka ani go pomagał łapać gwałtem]

   • 1959 [1407], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 617, Poznań:

     Jaco ne mø kasnø ani mim powolenim ludze Wlostowi lapani ani raneni

     [Jako nie mą kaźnią ani mym pozwolenim ludzie Włostowi łapani ani ranieni]

   • 1895 [1413], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[2], volume X, page 373:

     Ha, ha, ha, lapay her lapay, zaby her saby!

     [Ha, ha, ha, łapaj her łapaj, zabij her zabij!]

   • 1960 [1418], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 548, Pyzdry:

     Jandrzey ne casal Vawrzka swym ludzem lapacz any s gego radø lapan

     [Jędrzej nie kazał Wawrzka swym ludziem łapać ani z jego radą łapan]

   • 1856-1870 [1423], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[3], volume II, number 1937:

     Judeos violenter detinuerunt al. lapaly, nullum jus ad eos habentes

     [Judeos violenter detinuerunt al. łapali, nullum jus ad eos habentes]

   • 1856-1870 [1448], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[4], volume II, number 3332:

     Johannes […] penam XV Johanni de Krziszanouicze […] ex eo, quia ipsum mancipauit al. lapal iura sua non manifestans

     [Johannes […] penam XV Johanni de Krziszanouicze […] ex eo, quia ipsum mancipauit al. łapał iura sua non manifestans]

   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[5], [6], [7]}, volume XXII, Łęczyca, page 13:

     Vmbra coheret aquis, has canis vrget, chwathą, lapą, aquas

     [Vmbra coheret aquis, has canis vrget, chwatą, lapią, aquas]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[8], Mierzeniec, Płock, line 383:

     Yacz thesz kosw szyeka vylky, sarny lapam drvgyey philky

     [Jać też kosą siekę wilki, sarny łapam drugiej filki]

   • 1950 [1479], Władysław Kuraszkiewicz, Adam Wolff, editors, Zapiski i roty polskie XV-XVI wieku z ksiąg sądowych ziemi warszawskiej, number 1216, Warsaw:

     Jakom ya […] ne gonyl swyerzepicz anym przyyachal […] w dom […] Mikolaya […] , anym go lapal

     [Jakom ja […] nie gonił świerzepic ani przyjachał […] w dom […] Mikołaja […] , anim go łapał]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[9], page 595:

     O myly *Iusucrisczye, vydzyalesz oczyma tvego bostwa v dvorze krolewskym vladyky vbyrayącz szyą v czyn, […] gothuyącz bron, aby czye przysly lapacz

     [O miły Jesukryście, widziałeś oczyma twego bostwa w dworze krolewskim władyki ubirając się w czyn, […] gotując broń, aby cie przyszli łapać]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[10], page 633:

     Nyechayczye tych odycz, […] yze nye ssą vynny v thym, yze vy mnye lapaczye

     [Niechajcie tych odić, […] iże nie są winni w tym, iże wy mnie łapacie]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[11], page 649:

     Yako na zboycze vyslyschczye s myeczmy, s kyymy lapacz myą

     [Jako na zbojcę wysłyszcie z mieczmi, z kijmy łapać mię]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[12], page 691:

     Tysch vczyąl brathu memv vcho, kyedy mystrza tvego lapano

     [Tyś uciął bratu memu ucho, kiedy mistrza twego łapano]

   1. (attested in Lesser Poland, figuratively, hapax legomenon) to catch
      • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[13], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 22:

        Kedy se powisza zli, zaszega se vbogy, lapaiø ie w radach, gimisz mislø

        [Kiedy sie powysza zły, zażega sie ubogi; łapają je w radach, jimiż myślą]

• Polish: łapać
• Silesian: łapać

• Boryś, Wiesław (2005), “łapać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017), “łapać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000), “łapać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965), “łapać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Brückner, Aleksander (1927), “łapać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), Warsaw: Wiedza Powszechna
• S. Urbańczyk, editor (1963), “łapać”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 4, Wrocław, Warsaw, Kraków: Polish Academy of Sciences, page 97
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “łapać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska-Różycka, Magdalena Klapper, Tomasz Kolowca, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Joanna Duska, Maria Bugajska, Jan German, Beata Hejmo, Iwona Nobis, Dariusz Piwowarczyk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, editors (2024), “łapać”, in Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny [Lexical Base of Medieval Polish] (in Polish), Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Wanda Decyk-Zięba; Krystyna Długosz-Kurczabowa; Stanisław Dubisz; Zygmunt Gałecki; Justyna Garczyńska; Halina Karaś; Alina Kępińska; Anna Pasoń; Izabela Stąpor; Barbara Taras; Izabela Winiarska-Górska (2008), “łapać”, in Wanda Decyk-Zięba, Stanisław Dubisz, editors, Glosariusz staropolski - dydaktyczny słownik etymologiczny [Old Polish Glossary - Didactic Etymological Dictionary] (in Polish), Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, →ISBN, page 81

Inherited from Old Polish łapać.

• Audio 1; “łapać”:

  (file)

• Audio 2; “łapać się”:

  (file)

• Rhymes: -apat͡ɕ
• Syllabification: ła‧pać

łapać impf (perfective złapać)

1. (transitive) to grab (to take with a swift movement with e.g. one's hand or a tool) [with za (+ accusative) ‘by what’; or with instrumental ‘with what’]

   Synonyms: chwytać, ujmować

   Ja gęsi - na wodę,
   niech łapają łobodę,
   abyś wasan bywał. (song, Near Masovian, Parysów)

   I (to the) geese - to the water, let them grab saltbush, so that you may be around.

   Topi się, topi się mój wianeczek topi,
   Poniżej Majerza łapają go chłopi. (song, Podhale)

   It's sinking, it's sinking, my little wreath is sinking,
   Below Majerz the peasants are grabbing it.

2. (transitive) to catch (to stop a falling or moving object)

   Synonym: chwytać

3. (transitive) to catch, to capture, to grab, to nab, to get (to stop an animal and prevent it from escaping) [with instrumental ‘with what’; or with w (+ accusative) ‘in what’; or with na (+ accusative) ‘on what’]

   Synonyms: chwytać, łowić

   Pająk łapie muchy. ― A spider captures flies.

   A nie wiécie to, ze já mám takiego źwiérza, co mysy łapą?

   Don't y'all know that I have an animal that catches mice?, Eastern Kraków, Targowisko

   1. (transitive, Central Greater Poland) synonym of łowić (“to fish”)

      ryby łapać ― to catch fish

4. (intransitive) to reach for, to get (to use something as a tool for an activity) [with za (+ accusative) ‘for what’]

   Synonym: chwytać

5. (transitive, colloquial) to get, to catch on (to start to understand something)

   Synonyms: chwytać, pojmać, załapywać

6. (transitive) to catch, to get, to nab; to capture (to detain a person suspected of committing an illegal act)

   Synonyms: dopadać, dorywać

7. (transitive) to catch, to get (to show that someone has done something that is illegal wrong) [with na (+ locative) ‘in what’]
8. (transitive, colloquial) to get; to catch (to receive radio signals with a device)
9. (transitive, colloquial) to catch, to seize (to take advantage of something, e.g. a chance that is that is difficult to obtain or is fleeting)

   Synonym: chwytać

10. (transitive, colloquial) to get; to lure in (to cause another person to behave in a certain way by using deceptive or dishonest methods) [with na (+ locative) ‘to what’]
11. (transitive, colloquial) to get it (to receive negative grades or penalties repeatedly within a given period of time)
12. (transitive, colloquial) to catch, to get (to use a specific means of public transport)
13. (transitive, colloquial) to catch, to get] (to become infected with a specific disease)

    Synonym: załapywać

    Near-synonym: zarażać się

14. (transitive, of e.g pain, a disease) to take hold, to take, to get, to get to (to begin to be felt intensely by someone)

    Grypa mnie łapie. ― The flu is getting to me.

    […] } Bo go takoż jęło na śmiéch łapać. (Przemyśl, San river)

    Because a laughter started to take hold of him.

15. (transitive, obsolete) to get (to attempt strongly to acquire something)
16. (transitive, Middle Polish) to gorge, to gobble (to eat and drink greedily)
17. (transitive, Middle Polish) to get (to appropriate someone else's property; to steal)
18. (reflexive with się) to grip (to grab something quickly) [with genitive ‘what’; or with za (+ accusative) ‘by what’]

    Synonym: chwytać się

    Jak ja złapię ćwiertnią na plecy, to wy sie łapcie worka. (Kujawy, Włocławek)

    When I catch a quarter on my back, you grab the bag.

19. (reflexive with się) to be caught (to fall into a trap) [with na (+ accusative) ‘for what’; or with w (+ accusative) ‘into what’]
20. (reflexive with się) to catch oneself (to become aware that one is thinking or acting in a certain way) [with na (+ locative) ‘on what’]

    Synonym: przyłapywać się

21. (reflexive with się, colloquial) to fall for, to get got (to be influenced by things created to trick someone into doing something) [with na (+ accusative) ‘by what’]
22. (reflexive with się, colloquial) to get to (to start doing something) [with genitive ‘to what’; or with za (+ accusative) ‘to what’]

    Synonyms: brać się, zabierać się

23. (reflexive with się, chiefly negated, colloquial) to get in (to be included in a group of people or things by meeting certain requirements)

    Synonym: załapywać się

24. (reflexive with się, colloquial) to know one's way around (to be oriented in something; to understand) [with w (+ locative) ‘in what’]

    Synonym: orientować się

    Perfective: połapać się

25. (reflexive with się) to catch oneself (to touch a part of your body or clothing with a quick movement)
26. (reflexive with się, of animals) to be caught (to be stopped and prevented from escaping)
27. (reflexive with się, Middle Polish) to get (to chase in order to capture, imprison)
28. (reflexive with się, Middle Polish) to fend off insects or bugs [with z (+ instrumental) ‘what bugs’]

• łapać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• łapać się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• łapać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “łapać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “łapać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ŁAPAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 21.09.2018
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “łapać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “łapać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “łapać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 795
• Jan Karłowicz (1903), “łapać”, in Hieronim Łopaciński, Wacław Taczanowski, editors, Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 3: L do O, Kraków: Akademia Umiejętności, page 65
• łapać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Inherited from Old Polish łapać.

• IPA^(key): /ˈwa.pat͡ɕ/
• Rhymes: -apat͡ɕ
• Syllabification: ła‧pać

łapać impf

1. (transitive) to catch (to stop a falling or moving object)

   Synonym: chytać

• Małgorzata Iżykowska, Beata Jahołkowska, Krzysztof Kleszcz, Lidia Przymuszała, Bogusław Wyderka, Danuta Lech-Kirstein, Anna Jedynak, Marzena Muszyńska, Kamila Nowak, Agata Haas, editors (2020), “łapać”, in Słownik gwar śląskich (in Silesian), volume 17, Opole, page 144

Inherited from Proto-Slavic *lapati.

• IPA^(key): /ˈwapat͡ʃ/
• Rhymes: -apat͡ʃ
• Hyphenation: ła‧pać
• Syllabification: ła‧pać

łapać impf (perfective złapać or złapnyć)

1. (transitive) to catch, to fang

• “łapać” in Soblex