निकालना

Hindi

Etymology

Hindi verb set
निकलना (nikalnā)
निकालना (nikālnā)
निकलवाना (nikalvānā)

Etymology tree

Sanskrit निस्- (nis-)

Proto-Indo-European *kel-der.

Sanskrit कालयति (kālayati)

Sanskrit निष्कालयति (niṣkālayati)

Prakrit 𑀡𑀺𑀓𑁆𑀓𑀸𑀮𑁂𑀇 (ṇikkālei)

Hindi निकालना (nikālnā)

Inherited from Prakrit णिक्कालेइ (ṇikkālei), from Sanskrit निष्कालयति (niṣkālayati). Compare Sindhi نِڪارَڻُ / निकारणु (nikāraṇu), Nepali निकाल्नु (nikālnu), Marathi निखळणे (nikhaḷṇe).

Pronunciation

(Delhi) IPA^(key): /nɪ.kɑːl.nɑː/, [nɪ.käːl.näː]

Verb

निकालना • (nikālnā) (transitive, Urdu spelling نِکَالْنَا)

to remove, take out
to extract

Conjugation

Impersonal forms of निकालना

Undeclined
Stem		निकाल nikāl
Infinitive		निकालना nikālnā
Oblique Infinitive		निकालने nikālne
Conjunctive		निकालकर, निकालके nikālkar, nikālke
Progressive		निकालते-निकालते nikālte-nikālte
Participles
		dir m s	m p obl m s	f s	f p
Infinitive		निकालना nikālnā	निकालने nikālne	निकालनी nikālnī	निकालनीं nikālnī̃
Habitual		निकालता nikāltā	निकालते nikālte	निकालती nikāltī	निकालतीं nikāltī̃
Perfective		निकाला nikālā	निकाले nikāle	निकाली nikālī	निकालीं nikālī̃
Prospective Agentive		निकालनेवाला nikālnevālā	निकालनेवाले nikālnevāle	निकालनेवाली nikālnevālī	निकालनेवालीं nikālnevālī̃
Adjectival	Perfective	निकाला हुआ nikālā huā	निकाले हुए nikāle hue	निकाली हुई nikālī huī	निकाली हुईं nikālī huī̃
Adjectival	Habitual	निकालता हुआ nikāltā huā	निकालते हुए nikālte hue	निकालती हुई nikāltī huī	निकालती हुईं nikāltī huī̃

Personal forms of निकालना

Non-Aspectual
			Singular			Plural
			1^st मैं	2^nd तू	3^rd यह/वह, ये/वो	2^nd तुम	1^st हम	3^rd, 2^nd ये/वो/वे, आप
Indicative	PERF	m	निकाला nikālā			निकाले nikāle
	PERF	f	निकाली nikālī				निकालीं nikālī̃
	FUT	m	निकालूँगा nikālūṅgā	निकालेगा nikālegā		निकालोगे nikāloge	निकालेंगे nikāleṅge
	FUT	f	निकालूँगी nikālūṅgī	निकालेगी nikālegī		निकालोगी nikālogī	निकालेंगी nikāleṅgī
Subjunctive	FUT	m f	निकालूँ nikālū̃	निकाले nikāle		निकालो nikālo	निकालें nikālẽ
Contrafactual	PST	m	निकालता nikāltā			निकालते nikālte
Contrafactual	PST	f	निकालती nikāltī				निकालतीं nikāltī̃
Imperative	PRS	m f		निकाल nikāl		निकालो nikālo		निकालिये¹ nikāliye¹
Imperative	FUT	m f		निकालियो nikāliyo		निकालना nikālnā		निकालियेगा¹ nikāliyegā¹
Habitual Aspect
Indicative	PRS	m	निकालता हूँ nikāltā hū̃	निकालता है nikāltā hai		निकालते हो nikālte ho	निकालते हैं nikālte ha͠i
	PRS	f	निकालती हूँ nikāltī hū̃	निकालती है nikāltī hai		निकालती हो nikāltī ho	निकालती हैं nikāltī ha͠i
	PST	m	निकालता था nikāltā thā			निकालते थे nikālte the
	PST	f	निकालती थी nikāltī thī				निकालती थीं nikāltī thī̃
Presumptive	PRS PST	m	निकालता हूँगा nikāltā hūṅgā	निकालता होगा nikāltā hogā		निकालते होगे nikālte hoge	निकालते होंगे nikālte hoṅge
Presumptive	PRS PST	f	निकालती हूँगी nikāltī hūṅgī	निकालती होगी nikāltī hogī		निकालती होगी nikāltī hogī	निकालती होंगी nikāltī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	निकालता हूँ nikāltā hū̃	निकालता हो nikāltā ho		निकालते हो nikālte ho	निकालते हों nikālte hõ
Subjunctive	PRS	f	निकालती हूँ nikāltī hū̃	निकालती हो nikāltī ho		निकालती हो nikāltī ho	निकालती हों nikāltī hõ
Contrafactual	PST	m	निकालता होता nikāltā hotā			निकालते होते nikālte hote
Contrafactual	PST	f	निकालती होती nikāltī hotī				निकालती होतीं nikāltī hotī̃
Perfective Aspect
			Singular			Plural
			1^st मैं	2^nd तू	3^rd यह/वह, ये/वो	2^nd तुम	1^st हम	3^rd, 2^nd ये/वो/वे, आप
Indicative	PRS	m	निकाला हूँ nikālā hū̃	निकाला है nikālā hai		निकाले हो nikāle ho	निकाले हैं nikāle ha͠i
	PRS	f	निकाली हूँ nikālī hū̃	निकाली है nikālī hai		निकाली हो nikālī ho	निकाली हैं nikālī ha͠i
	PST	m	निकाला था nikālā thā			निकाले थे nikāle the
	PST	f	निकाली थी nikālī thī				निकाली थीं nikālī thī̃
	FUT	m	निकाला हूँगा nikālā hūṅgā	निकाला होगा nikālā hogā		निकाले होगे nikāle hoge	निकाले होंगे nikāle hoṅge
	FUT	f	निकाली हूँगी nikālī hūṅgī	निकाली होगी nikālī hogī		निकाली होगी nikālī hogī	निकाली होंगी nikālī hoṅgī
Presumptive	PRS PST	m	निकाला हूँगा nikālā hūṅgā	निकाला होगा nikālā hogā		निकाले होगे nikāle hoge	निकाले होंगे nikāle hoṅge
Presumptive	PRS PST	f	निकाली हूँगी nikālī hūṅgī	निकाली होगी nikālī hogī		निकाली होगी nikālī hogī	निकाली होंगी nikālī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	निकाला हूँ nikālā hū̃	निकाला हो nikālā ho		निकाले हो nikāle ho	निकाले हों nikāle hõ
	PRS	f	निकाली हूँ nikālī hū̃	निकाली हो nikālī ho		निकाली हो nikālī ho	निकाली हों nikālī hõ
	FUT	m	निकाला होऊँ nikālā hoū̃	निकाला होए nikālā hoe		निकाले होओ nikāle hoo	निकाले होएँ nikāle hoẽ
	FUT	f	निकाली होऊँ nikālī hoū̃	निकाली होए nikālī hoe		निकाली होओ nikālī hoo	निकाली होएँ nikālī hoẽ
Contrafactual	PST	m	निकाला होता nikālā hotā			निकाले होते nikāle hote
Contrafactual	PST	f	निकाली होती nikālī hotī				निकाली होतीं nikālī hotī̃
Progressive Aspect
Indicative	PRS	m	निकाल रहा हूँ nikāl rahā hū̃	निकाल रहा है nikāl rahā hai		निकाल रहे हो nikāl rahe ho	निकाल रहे हैं nikāl rahe ha͠i
	PRS	f	निकाल रही हूँ nikāl rahī hū̃	निकाल रही है nikāl rahī hai		निकाल रही हो nikāl rahī ho	निकाल रही हैं nikāl rahī ha͠i
	PST	m	निकाल रहा था nikāl rahā thā			निकाल रहे थे nikāl rahe the
	PST	f	निकाल रही थी nikāl rahī thī				निकाल रही थीं nikāl rahī thī̃
	FUT	m	निकाल रहा हूँगा nikāl rahā hūṅgā	निकाल रहा होगा nikāl rahā hogā		निकाल रहे होगे nikāl rahe hoge	निकाल रहे होंगे nikāl rahe hoṅge
	FUT	f	निकाल रही हूँगी nikāl rahī hūṅgī	निकाल रही होगी nikāl rahī hogī		निकाल रही होगी nikāl rahī hogī	निकाल रही होंगी nikāl rahī hoṅgī
Presumptive	PRS PST FUT	m	निकाल रहा हूँगा nikāl rahā hūṅgā	निकाल रहा होगा nikāl rahā hogā		निकाल रहे होगे nikāl rahe hoge	निकाल रहे होंगे nikāl rahe hoṅge
Presumptive	PRS PST FUT	f	निकाल रही हूँगी nikāl rahī hūṅgī	निकाल रही होगी nikāl rahī hogī		निकाल रही होगी nikāl rahī hogī	निकाल रही होंगी nikāl rahī hoṅgī
Subjunctive	PRS	m	निकाल रहा हूँ nikāl rahā hū̃	निकाल रहा हो nikāl rahā ho		निकाल रहे हो nikāl rahe ho	निकाल रहे हों nikāl rahe hõ
	PRS	f	निकाल रही हूँ nikāl rahī hū̃	निकाल रही हो nikāl rahī ho		निकाल रही हो nikāl rahī ho	निकाल रही हों nikāl rahī hõ
	FUT	m	निकाल रहा होऊँ nikāl rahā hoū̃	निकाल रहा होए nikāl rahā hoe		निकाल रहे होओ nikāl rahe hoo	निकाल रहे होएँ nikāl rahe hoẽ
	FUT	f	निकाल रही होऊँ nikāl rahī hoū̃	निकाल रही होए nikāl rahī hoe		निकाल रही होओ nikāl rahī hoo	निकाल रही होएँ nikāl rahī hoẽ
Contrafactual	PST	m	निकाल रहा होता nikāl rahā hotā			निकाल रहे होते nikāl rahe hote
Contrafactual	PST	f	निकाल रही होती nikāl rahī hotī				निकाल रही होतीं nikāl rahī hotī̃
			1^st मैं	2^nd तू	3^rd यह/वह, ये/वो	2^nd तुम	1^st हम	3^rd, 2^nd ये/वो/वे, आप
			Singular			Plural

¹The forms निकालिये (nikāliye) and निकालियेगा (nikāliyegā) can also be spelled without the y: निकालिए (nikālie) and निकालिएगा (nikāliegā).

References

Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “niṣkālayati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
McGregor, Ronald Stuart (1993), “निकालना”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press