कालयति
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- কালয়তি (Assamese script)
- ᬓᬵᬮᬬᬢᬶ (Balinese script)
- কালয়তি (Bengali script)
- 𑰎𑰯𑰩𑰧𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑀸𑀮𑀬𑀢𑀺 (Brahmi script)
- ကာလယတိ (Burmese script)
- કાલયતિ (Gujarati script)
- ਕਾਲਯਤਿ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑌾𑌲𑌯𑌤𑌿 (Grantha script)
- ꦏꦴꦭꦪꦠꦶ (Javanese script)
- 𑂍𑂰𑂪𑂨𑂞𑂱 (Kaithi script)
- ಕಾಲಯತಿ (Kannada script)
- កាលយតិ (Khmer script)
- ກາລຍຕິ (Lao script)
- കാലയതി (Malayalam script)
- ᡬᠠ᠊ᠠᠯᠠᠶᠠᢠᡳ (Manchu script)
- 𑘎𑘰𑘩𑘧𑘝𑘱 (Modi script)
- ᢉᠠᢗᠯᠠᠶ᠋ᠠᢐᠢ (Mongolian script)
- 𑦮𑧑𑧉𑧇𑦽𑧒 (Nandinagari script)
- 𑐎𑐵𑐮𑐫𑐟𑐶 (Newa script)
- କାଲଯତି (Odia script)
- ꢒꢵꢭꢫꢡꢶ (Saurashtra script)
- 𑆑𑆳𑆬𑆪𑆠𑆴 (Sharada script)
- 𑖎𑖯𑖩𑖧𑖝𑖰 (Siddham script)
- කාලයති (Sinhalese script)
- 𑩜𑩛𑩽𑩻𑩫𑩑 (Soyombo script)
- 𑚊𑚭𑚥𑚣𑚙𑚮 (Takri script)
- காலயதி (Tamil script)
- కాలయతి (Telugu script)
- กาลยติ (Thai script)
- ཀཱ་ལ་ཡ་ཏི (Tibetan script)
- 𑒏𑒰𑒪𑒨𑒞𑒱 (Tirhuta script)
- 𑨋𑨊𑨬𑨪𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /kɑː.lɐ́.jɐ.ti/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /kɑː.l̪ɐ.jɐ.t̪i/
Etymology 1
Etymology tree
Sanskrit कालयति (kālayati)
Ultimately from Proto-Indo-European *kel- (“to drive”). Cognate with Latin celer (“fast”) whence English accelerate, and English hold.
Verb
कालयति • (kāláyati) third-singular indicative (class 10, type P, root कल्)
- to push on, drive forward, drive before one's self or away, carry off
- to go after (with hostile intention), persecute
- to throw
- to announce the time
Conjugation
| Present: कालयति (kāláyati), कालयते (kāláyate) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Active | Mediopassive | ||||||
| Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
| Indicative | |||||||
| Third | कालयति kāláyati |
कालयतः kāláyataḥ |
कालयन्ति kāláyanti |
कालयते kāláyate |
कालयेते kāláyete |
कालयन्ते kāláyante | |
| Second | कालयसि kāláyasi |
कालयथः kāláyathaḥ |
कालयथ kāláyatha |
कालयसे kāláyase |
कालयेथे kāláyethe |
कालयध्वे kāláyadhve | |
| First | कालयामि kāláyāmi |
कालयावः kāláyāvaḥ |
कालयामः / कालयामसि¹ kāláyāmaḥ / kāláyāmasi¹ |
कालये kāláye |
कालयावहे kāláyāvahe |
कालयामहे kāláyāmahe | |
| Imperative | |||||||
| Third | कालयतु kāláyatu |
कालयताम् kāláyatām |
कालयन्तु kāláyantu |
कालयताम् kāláyatām |
कालयेताम् kāláyetām |
कालयन्ताम् kāláyantām | |
| Second | कालय kāláya |
कालयतम् kāláyatam |
कालयत kāláyata |
कालयस्व kāláyasva |
कालयेथाम् kāláyethām |
कालयध्वम् kāláyadhvam | |
| First | कालयानि kāláyāni |
कालयाव kāláyāva |
कालयाम kāláyāma |
कालयै kāláyai |
कालयावहै kāláyāvahai |
कालयामहै kāláyāmahai | |
| Optative/Potential | |||||||
| Third | कालयेत् kāláyet |
कालयेताम् kāláyetām |
कालयेयुः kāláyeyuḥ |
कालयेत kāláyeta |
कालयेयाताम् kāláyeyātām |
कालयेरन् kāláyeran | |
| Second | कालयेः kāláyeḥ |
कालयेतम् kāláyetam |
कालयेत kāláyeta |
कालयेथाः kāláyethāḥ |
कालयेयाथाम् kāláyeyāthām |
कालयेध्वम् kāláyedhvam | |
| First | कालयेयम् kāláyeyam |
कालयेव kāláyeva |
कालयेम kāláyema |
कालयेय kāláyeya |
कालयेवहि kāláyevahi |
कालयेमहि kāláyemahi | |
| Subjunctive | |||||||
| Third | कालयात् / कालयाति kāláyāt / kāláyāti |
कालयातः kāláyātaḥ |
कालयान् kāláyān |
कालयाते / कालयातै kāláyāte / kāláyātai |
कालयैते kāláyaite |
कालयन्त / कालयान्तै kāláyanta / kāláyāntai | |
| Second | कालयाः / कालयासि kāláyāḥ / kāláyāsi |
कालयाथः kāláyāthaḥ |
कालयाथ kāláyātha |
कालयासे / कालयासै kāláyāse / kāláyāsai |
कालयैथे kāláyaithe |
कालयाध्वै kāláyādhvai | |
| First | कालयानि kāláyāni |
कालयाव kāláyāva |
कालयाम kāláyāma |
कालयै kāláyai |
कालयावहै kāláyāvahai |
कालयामहै kāláyāmahai | |
| Participles | |||||||
| कालयत् kāláyat |
कालयमान / कालयान² kāláyamāna / kālayāna² | ||||||
| Notes |
| ||||||
| Imperfect: अकालयत् (ákālayat), अकालयत (ákālayata) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Active | Mediopassive | |||||
| Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
| Indicative | ||||||
| Third | अकालयत् ákālayat |
अकालयताम् ákālayatām |
अकालयन् ákālayan |
अकालयत ákālayata |
अकालयेताम् ákālayetām |
अकालयन्त ákālayanta |
| Second | अकालयः ákālayaḥ |
अकालयतम् ákālayatam |
अकालयत ákālayata |
अकालयथाः ákālayathāḥ |
अकालयेथाम् ákālayethām |
अकालयध्वम् ákālayadhvam |
| First | अकालयम् ákālayam |
अकालयाव ákālayāva |
अकालयाम ákālayāma |
अकालये ákālaye |
अकालयावहि ákālayāvahi |
अकालयामहि ákālayāmahi |
Derived terms
- निष्कालयति (niṣkālayati, “drive out or away”)
- परिकालयति (parikālayati, “drive about, persecute”)
- प्रकालयति (prakālayati, “drive onwards”)
- संकालयति (saṃkālayati, “drive onwards or together”)
- अनुसंकालयति (anusaṃkālayati, “drive or convey along or after”)
Descendants
- Bengali: কালনা (kalna, “act of sending or causing to move”), কলানা (kolana, “to induce, instigate”)
- Odia: କାଳିବା (kāḷibā, “to drive wild animals in the jungle by beating”), କାଲୁଣି (kāluṇi), କାଲୁଣିଆ (kāluṇiā)
- Old Hindi:
- Hindi: कलाना (kalānā, “to shake up, shuffle”)
- Urdu: کلانا (kalānā)
Etymology 2
Etymology tree
Sanskrit कल् (kal)
Sanskrit कालयति (kālayati)
From कल् (kal, “to count”). See there for more.
Verb
कालयति • (kāláyati) third-singular indicative (class 10, type P, root कल्)
Conjugation
| Present: कालयति (kāláyati), कालयते (kāláyate) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Active | Mediopassive | ||||||
| Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
| Indicative | |||||||
| Third | कालयति kāláyati |
कालयतः kāláyataḥ |
कालयन्ति kāláyanti |
कालयते kāláyate |
कालयेते kāláyete |
कालयन्ते kāláyante | |
| Second | कालयसि kāláyasi |
कालयथः kāláyathaḥ |
कालयथ kāláyatha |
कालयसे kāláyase |
कालयेथे kāláyethe |
कालयध्वे kāláyadhve | |
| First | कालयामि kāláyāmi |
कालयावः kāláyāvaḥ |
कालयामः / कालयामसि¹ kāláyāmaḥ / kāláyāmasi¹ |
कालये kāláye |
कालयावहे kāláyāvahe |
कालयामहे kāláyāmahe | |
| Imperative | |||||||
| Third | कालयतु kāláyatu |
कालयताम् kāláyatām |
कालयन्तु kāláyantu |
कालयताम् kāláyatām |
कालयेताम् kāláyetām |
कालयन्ताम् kāláyantām | |
| Second | कालय kāláya |
कालयतम् kāláyatam |
कालयत kāláyata |
कालयस्व kāláyasva |
कालयेथाम् kāláyethām |
कालयध्वम् kāláyadhvam | |
| First | कालयानि kāláyāni |
कालयाव kāláyāva |
कालयाम kāláyāma |
कालयै kāláyai |
कालयावहै kāláyāvahai |
कालयामहै kāláyāmahai | |
| Optative/Potential | |||||||
| Third | कालयेत् kāláyet |
कालयेताम् kāláyetām |
कालयेयुः kāláyeyuḥ |
कालयेत kāláyeta |
कालयेयाताम् kāláyeyātām |
कालयेरन् kāláyeran | |
| Second | कालयेः kāláyeḥ |
कालयेतम् kāláyetam |
कालयेत kāláyeta |
कालयेथाः kāláyethāḥ |
कालयेयाथाम् kāláyeyāthām |
कालयेध्वम् kāláyedhvam | |
| First | कालयेयम् kāláyeyam |
कालयेव kāláyeva |
कालयेम kāláyema |
कालयेय kāláyeya |
कालयेवहि kāláyevahi |
कालयेमहि kāláyemahi | |
| Subjunctive | |||||||
| Third | कालयात् / कालयाति kāláyāt / kāláyāti |
कालयातः kāláyātaḥ |
कालयान् kāláyān |
कालयाते / कालयातै kāláyāte / kāláyātai |
कालयैते kāláyaite |
कालयन्त / कालयान्तै kāláyanta / kāláyāntai | |
| Second | कालयाः / कालयासि kāláyāḥ / kāláyāsi |
कालयाथः kāláyāthaḥ |
कालयाथ kāláyātha |
कालयासे / कालयासै kāláyāse / kāláyāsai |
कालयैथे kāláyaithe |
कालयाध्वै kāláyādhvai | |
| First | कालयानि kāláyāni |
कालयाव kāláyāva |
कालयाम kāláyāma |
कालयै kāláyai |
कालयावहै kāláyāvahai |
कालयामहै kāláyāmahai | |
| Participles | |||||||
| कालयत् kāláyat |
कालयमान / कालयान² kāláyamāna / kālayāna² | ||||||
| Notes |
| ||||||
| Imperfect: अकालयत् (ákālayat), अकालयत (ákālayata) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Active | Mediopassive | |||||
| Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
| Indicative | ||||||
| Third | अकालयत् ákālayat |
अकालयताम् ákālayatām |
अकालयन् ákālayan |
अकालयत ákālayata |
अकालयेताम् ákālayetām |
अकालयन्त ákālayanta |
| Second | अकालयः ákālayaḥ |
अकालयतम् ákālayatam |
अकालयत ákālayata |
अकालयथाः ákālayathāḥ |
अकालयेथाम् ákālayethām |
अकालयध्वम् ákālayadhvam |
| First | अकालयम् ákālayam |
अकालयाव ákālayāva |
अकालयाम ákālayāma |
अकालये ákālaye |
अकालयावहि ákālayāvahi |
अकालयामहि ákālayāmahi |
References
- Monier Williams (1899), “कालयति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0260.
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “kaláyati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 148
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “kāláyati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 158
- William Dwight Whitney (1885), The Roots, Verb-forms, and Primary Derivatives of the Sanskrit Language, Leipzig: Breitkopf and Härtel, page 017