دده

Khalaj

Etymology 1

Noun

دَده (dədə) (definite accusative دَده‌ݧ, plural دَده‌لَر)

  1. Arabic spelling of dədə (father)
Declension
Declension of دده
singular plural
nominative دده دده‌لَر
genitive دده‌ݧ دده‌لَریݧ
dative دده‌که دده‌لَرکه
definite accusative دده‌ݧ دده‌لَری
locative دده‌چه دده‌لَرچه
ablative دده‌ده دده‌لَرده
instrumental دده‌له دده‌لَرله
equative دده‌وارا دده‌لَروارا

Etymology 2

Noun

دَده (dədə) (definite accusative دَده‌ݧ, plural دَده‌لَر)

  1. Arabic spelling of dədə (sister)
Declension
Declension of دده
singular plural
nominative دده دده‌لَر
genitive دده‌ݧ دده‌لَریݧ
dative دده‌که دده‌لَرکه
definite accusative دده‌ݧ دده‌لَری
locative دده‌چه دده‌لَرچه
ablative دده‌ده دده‌لَرده
instrumental دده‌له دده‌لَرله
equative دده‌وارا دده‌لَروارا

Ottoman Turkish

Etymology

Inherited from Proto-Turkic *tēte (grandfather); cognate with Azerbaijani dədə, Kazakh тәте (täte) and Turkmen däde.

Noun

دده • (dede) (definite accusative دده‌یی (dedeyi), plural دده‌لر (dedeler))

  1. grandfather, grandpa, gramp, a father of someone's parent
    Synonym: جد (cedd)
  2. (by extension) old man, gaffer, whitebeard, an elderly man
    Synonym: شیخ (şeyh)
  3. dervish, a Sufi mystic practicing voluntary poverty in devotion to God
    Synonym: درویش (derviş)
  4. dede, a religious leader in the Alevi and Ishiki communities

Declension

Declension of دده (dede)
singular plural
nominative دده (dede) دده‌لر (dedeler)
definite accusative دده‌یی (dedeyi) دده‌لری (dedeleri)
dative دده‌یه (dedeye) دده‌لره (dedelere)
locative دده‌ده (dedede) دده‌لرده (dedelerde)
ablative دده‌دن (dededen) دده‌لردن (dedelerden)
genitive دده‌نك (dedeniñ) دده‌لرك (dedeleriñ)
Possessive forms
1st person singular
singular plural
nominative دده‌م (dedem) دده‌لرم (dedelerim)
definite accusative دده‌می (dedemi) دده‌لرمی (dedelerimi)
dative دده‌مه (dedeme) دده‌لرمه (dedelerime)
locative دده‌مده (dedemde) دده‌لرمده (dedelerimde)
ablative دده‌مدن (dedemden) دده‌لرمدن (dedelerimden)
genitive دده‌مك (dedemiñ) دده‌لرمك (dedelerimiñ)
2nd person singular
singular plural
nominative دده‌ك (dedeñ) دده‌لرك (dedeleriñ)
definite accusative دده‌كی (dedeñi) دده‌لركی (dedeleriñi)
dative دده‌كه (dedeñe) دده‌لركه (dedeleriñe)
locative دده‌كده (dedeñde) دده‌لركده (dedeleriñde)
ablative دده‌كدن (dedeñden) دده‌لركدن (dedeleriñden)
genitive دده‌كك (dedeñiñ) دده‌لركك (dedeleriñiñ)
3rd person singular
singular plural
nominative دده‌سی (dedesi) دده‌لری (dedeleri)
definite accusative دده‌سنی (dedesini) دده‌لرینی (dedelerini)
dative دده‌سنه (dedesine) دده‌لرینه (dedelerine)
locative دده‌سنده (dedesinde) دده‌لرنده (dedelerinde)
ablative دده‌سندن (dedesinden) دده‌لرندن (dedelerinden)
genitive دده‌سنك (dedesiniñ) دده‌لرینك (dedeleriniñ)
1st person plural
singular plural
nominative دده‌مز (dedemiz) دده‌لرمز (dedelerimiz)
definite accusative دده‌مزی (dedemizi) دده‌لرمزی (dedelerimizi)
dative دده‌مزه (dedemize) دده‌لرمزه (dedelerimize)
locative دده‌مزده (dedemizde) دده‌لرمزده (dedelerimizde)
ablative دده‌مزدن (dedemizden) دده‌لرمزدن (dedelerimizden)
genitive دده‌مزك (dedemiziñ) دده‌لرمزك (dedelerimiziñ)
2nd person plural
singular plural
nominative دده‌كز (dedeñiz) دده‌لركز (dedeleriñiz)
definite accusative دده‌كزی (dedeñizi) دده‌لركزی (dedeleriñizi)
dative دده‌كزه (dedeñize) دده‌لركزه (dedeleriñize)
locative دده‌كزده (dedeñizde) دده‌لركزده (dedeleriñizde)
ablative دده‌كزدن (dedeñizden) دده‌لركزدن (dedeleriñizden)
genitive دده‌كزك (dedeñiziñ) دده‌لركزك (dedeleriñiziñ)
3rd person plural
singular plural
nominative دده‌لری (dedeleri) دده‌لری (dedeleri)
definite accusative دده‌لرینی (dedelerini) دده‌لرینی (dedelerini)
dative دده‌لرینه (dedelerine) دده‌لرینه (dedelerine)
locative دده‌لرنده (dedelerinde) دده‌لرنده (dedelerinde)
ablative دده‌لرندن (dedelerinden) دده‌لرندن (dedelerinden)
genitive دده‌لرینك (dedeleriniñ) دده‌لرینك (dedeleriniñ)

Derived terms

  • دده آغاچ (dede ağaç, Alexandroupoli)
  • دده‌نك باباسی (dedeniñ babası, great-grandfather)

Descendants

  • Turkish: dede

Further reading

Persian

Etymology

A babble word.

Pronunciation

 

Readings
Classical reading? dada
Dari reading? dada
Iranian reading? dade
Tajik reading? dada
  • (Bushehr) IPA(key): [d̪e.d̪é]

Noun

دده • (dada / dade) (Tajik spelling дада) (dialectal or colloquial)

  1. sister (blood relative)
  2. sister, sis (word of address for women of similar age)
    • 2025, داریوش غریب زاده, زیر درخت بابُل, Shiraz, Iran: Pirsook, page 40:
      شما محبت کردین چای و شربت و قلیون دادین، لیمو چه قابلی داره دِدِه.
      šomâ mohabbat kardin čây o šorbat o qelyun dâdin, limu če qâbeli dâre dede.
      You were very kind to give me tea and sherbet and hookah. You really deserve the lemons, sis.
  3. (historical) maidservant, housemaid
  4. (historical) female slave

Descendants

See also

Iranian Persian dialectal kinship terms
Iranian Persian dialectal kinship terms
واژگان لهجه‌های فارسی ایرانی برای خویشاوندان نسبی
vâžegân-e lahja-hâ-ye fârsi-ye irâni barâ-ye xišâvandân-e nasabi
Family member Standard Iranian Persian Tehrani dialect Abadani dialect Kashani dialect Shirazi dialect
mother مادر (mâdar) مامان (mâmân) ننه (nene) مامو (mâmo)
grandmother مادربزرگ (mâdar-bozorg) مامانبزرگ (mâmân-bozorg) بی‌بی (bi-bi) ماجون (mâjun) بی‌بی (bi-bi)
father پدر (pedar) بابا (bâbâ) دده (dede) بابا (bâbâ) بابو (bâbo)
grandfather پدربزرگ (pedar-bozorg) بابابزرگ (bâbâbozorg) بوبزرگ (bovobozorg)

آقوبزرگ (âġobozorg)

sister خواهر (xâhar) آبجی (âbji) دده (dade) آباجی (âbâji)
older sister خواهربزرگ (xâhar-bozorg) آق‌‌باجی (âġ-bâji) باجی (bâji) شاباجی (šâbâji)
brother برادر (barâdar) داداش (dâdâš) کا () وردار (vardâr) کاکو (kâko)

داچی (dâčči) (younger brother)

older brother برادربزرگ (barâdar-bozorg) آکاکو (âkâko)
maternal aunt
(mother's sister)
خاله (xâle)
maternal uncle
(mother's brother)
دایی (dâyi) خالو (xâlu) دئی (do'i)

خاندوی (xân-doy) (more respectful)

paternal aunt
(father's sister)
عمه (amme)
paternal uncle
(father's brother)
عمو (amu) آمو, عامو (âmu) آمو, عامو (âmu)
  1. When referring to older family members, both بزرگ (bozorg) and کلان (kalân) are correct, but the former is more common in Iran.
Dari Persian dialectal kinship terms
Dari Persian dialectal kinship terms
واژگان لهجه‌های فارسی دری برای خویشاوندان نسبی
wāžagān-i lahja-hā-yi fārsī-yi darī barā-yi xēšāwandān-i nasabī
Family member Standard Dari Kabuli dialect Hazaragi dialect Herati dialect Qandahari dialect
mother مادر (mādar) ننه (nana) آبه (āba) ننه (nana) آیه (āya)
grandmother مادرکلان (mādar-kalān) بی‌بی (bī-bī) آجه (āja)
بی‌بی (bī-bī)
بی‌بی (bī-bī) آنه (āna)
father پدر (padar) بابا (bābā) آته (āta) پیر (piyar)
بابا (bābā)
grandfather پدرکلان (padar-kalān) باباجی (bābājī)
آغا (āġā)
بابا (bābā) بابو (bābū)
sister خواهر (xāhar) خوار (xwār, xār)
older sister خواهرکلان (xāhar-kalān) آغا (āġā)
باجی (bājī)
دده (dada)
brother برادر (barādar) بیادر (biyādar) برار (birār)
older brother برادرکلان (barādar-kalān) لالا (lālā)
maternal aunt
(mother's sister)
خاله (xāla)
maternal uncle
(mother's brother)
ماما (māmā) ماما (māmā)
تغایی (taġāyī)
ماما (māmā)
paternal aunt
(father's sister)
عمه (amma)
paternal uncle
(father's brother)
کاکا (kākā)
  1. When referring to older family members, both بزرگ (buzurg) and کلان (kalān) are correct, but the latter is more common in Afghanistan.
  2. In many dialects, cases of word final ـا () may be optionally shortened to ـه (-a), e.g. بابا (bābā) > بابه (bāba).
  3. In many dialects, terms ending in ـه (-a) or ـا () may have an epenthetic ـی (-y) added (unrelated to ezafe), e.g. عمه (amma) > عمی (ammay).

Southwestern Fars

Noun

دده (dada)

  1. (Masarm, Deh Sarv, Kuzarg) sister