wachay

Quechua

Noun

wachay

  1. birth

Declension

Declension of wachay
singular plural
nominative wachay wachaykuna
accusative wachayta wachaykunata
dative wachayman wachaykunaman
genitive wachaypa wachaykunap
locative wachaypi wachaykunapi
terminative wachaykama wachaykunakama
ablative wachaymanta wachaykunamanta
instrumental wachaywan wachaykunawan
comitative wachaynintin wachaykunantin
abessive wachayninnaq wachaykunannaq
comparative wachayhina wachaykunahina
causative wachayrayku wachaykunarayku
benefactive wachaypaq wachaykunapaq
associative wachaypura wachaykunapura
distributive wachayninka wachaykunanka
exclusive wachaylla wachaykunalla
Possessive forms of wachay
ñuqap - first-person singular
ñuqap (my) singular plural
nominative wachayniy wachayniykuna
accusative wachayniyta wachayniykunata
dative wachayniyman wachayniykunaman
genitive wachayniypa wachayniykunap
locative wachayniypi wachayniykunapi
terminative wachayniykama wachayniykunakama
ablative wachayniymanta wachayniykunamanta
instrumental wachayniywan wachayniykunawan
comitative wachayniynintin wachayniykunantin
abessive wachayniyninnaq wachayniykunannaq
comparative wachayniyhina wachayniykunahina
causative wachayniyrayku wachayniykunarayku
benefactive wachayniypaq wachayniykunapaq
associative wachayniypura wachayniykunapura
distributive wachayniyninka wachayniykunanka
exclusive wachayniylla wachayniykunalla
qampa - second-person singular
qampa (your) singular plural
nominative wachayniyki wachayniykikuna
accusative wachayniykita wachayniykikunata
dative wachayniykiman wachayniykikunaman
genitive wachayniykipa wachayniykikunap
locative wachayniykipi wachayniykikunapi
terminative wachayniykikama wachayniykikunakama
ablative wachayniykimanta wachayniykikunamanta
instrumental wachayniykiwan wachayniykikunawan
comitative wachayniykintin wachayniykikunantin
abessive wachayniykinnaq wachayniykikunannaq
comparative wachayniykihina wachayniykikunahina
causative wachayniykirayku wachayniykikunarayku
benefactive wachayniykipaq wachayniykikunapaq
associative wachayniykipura wachayniykikunapura
distributive wachayniykinka wachayniykikunanka
exclusive wachayniykilla wachayniykikunalla
paypa - third-person singular
paypa (his/her/its) singular plural
nominative wachaynin wachayninkuna
accusative wachayninta wachayninkunata
dative wachayninman wachayninkunaman
genitive wachayninpa wachayninkunap
locative wachayninpi wachayninkunapi
terminative wachayninkama wachayninkunakama
ablative wachayninmanta wachayninkunamanta
instrumental wachayninwan wachayninkunawan
comitative wachayninintin wachayninkunantin
abessive wachayninninnaq wachayninkunannaq
comparative wachayninhina wachayninkunahina
causative wachayninrayku wachayninkunarayku
benefactive wachayninpaq wachayninkunapaq
associative wachayninpura wachayninkunapura
distributive wachaynininka wachayninkunanka
exclusive wachayninlla wachayninkunalla
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
ñuqanchikpa (our(incl)) singular plural
nominative wachayninchik wachayninchikkuna
accusative wachayninchikta wachayninchikkunata
dative wachayninchikman wachayninchikkunaman
genitive wachayninchikpa wachayninchikkunap
locative wachayninchikpi wachayninchikkunapi
terminative wachayninchikkama wachayninchikkunakama
ablative wachayninchikmanta wachayninchikkunamanta
instrumental wachayninchikwan wachayninchikkunawan
comitative wachayninchiknintin wachayninchikkunantin
abessive wachayninchikninnaq wachayninchikkunannaq
comparative wachayninchikhina wachayninchikkunahina
causative wachayninchikrayku wachayninchikkunarayku
benefactive wachayninchikpaq wachayninchikkunapaq
associative wachayninchikpura wachayninchikkunapura
distributive wachayninchikninka wachayninchikkunanka
exclusive wachayninchiklla wachayninchikkunalla
ñuqaykup - first-person exclusive plural
ñuqaykup (our(excl)) singular plural
nominative wachayniyku wachayniykukuna
accusative wachayniykuta wachayniykukunata
dative wachayniykuman wachayniykukunaman
genitive wachayniykupa wachayniykukunap
locative wachayniykupi wachayniykukunapi
terminative wachayniykukama wachayniykukunakama
ablative wachayniykumanta wachayniykukunamanta
instrumental wachayniykuwan wachayniykukunawan
comitative wachayniykuntin wachayniykukunantin
abessive wachayniykunnaq wachayniykukunannaq
comparative wachayniykuhina wachayniykukunahina
causative wachayniykurayku wachayniykukunarayku
benefactive wachayniykupaq wachayniykukunapaq
associative wachayniykupura wachayniykukunapura
distributive wachayniykunka wachayniykukunanka
exclusive wachayniykulla wachayniykukunalla
qamkunap - second-person plural
qamkunap (your(pl)) singular plural
nominative wachayniykichik wachayniykichikkuna
accusative wachayniykichikta wachayniykichikkunata
dative wachayniykichikman wachayniykichikkunaman
genitive wachayniykichikpa wachayniykichikkunap
locative wachayniykichikpi wachayniykichikkunapi
terminative wachayniykichikkama wachayniykichikkunakama
ablative wachayniykichikmanta wachayniykichikkunamanta
instrumental wachayniykichikwan wachayniykichikkunawan
comitative wachayniykichiknintin wachayniykichikkunantin
abessive wachayniykichikninnaq wachayniykichikkunannaq
comparative wachayniykichikhina wachayniykichikkunahina
causative wachayniykichikrayku wachayniykichikkunarayku
benefactive wachayniykichikpaq wachayniykichikkunapaq
associative wachayniykichikpura wachayniykichikkunapura
distributive wachayniykichikninka wachayniykichikkunanka
exclusive wachayniykichiklla wachayniykichikkunalla
paykunap - third-person plural
paykunap (their) singular plural
nominative wachayninku wachayninkukuna
accusative wachayninkuta wachayninkukunata
dative wachayninkuman wachayninkukunaman
genitive wachayninkupa wachayninkukunap
locative wachayninkupi wachayninkukunapi
terminative wachayninkukama wachayninkukunakama
ablative wachayninkumanta wachayninkukunamanta
instrumental wachayninkuwan wachayninkukunawan
comitative wachayninkuntin wachayninkukunantin
abessive wachayninkunnaq wachayninkukunannaq
comparative wachayninkuhina wachayninkukunahina
causative wachayninkurayku wachayninkukunarayku
benefactive wachayninkupaq wachayninkukunapaq
associative wachayninkupura wachayninkukunapura
distributive wachayninkunka wachayninkukunanka
exclusive wachayninkulla wachayninkukunalla

Verb

wachay

  1. (intransitive) to sprout, bud, come out
  2. (transitive) to give birth to, bring forth, whelp, lay eggs, produce

Conjugation

Conjugation of wachay
infinitive wachay
agentive wachaq
present participle wachaspa
past participle wachasqa
future participle wachana
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person
inclusive
1st person
exclusive
2nd person 3rd person
indicative ñuqa qam pay ñuqanchik ñuqayku qamkuna paykuna
present wachani wachanki wachan wachanchik wachayku
wachaniku1
wachankichik wachanku
past
(experienced)
wacharqani wacharqanki wacharqan wacharqanchik wacharqayku
wacharqaniku
wacharqankichik wacharqanku
past
(reported)
wachasqani wachasqanki wachasqan wachasqanchik wachasqayku
wachasqaniku
wachasqankichik wachasqanku
future wachasaq wachanki wachanqa wachasunchik wachasaqku wachankichik wachanqaku
imperative qam pay ñuqanchik qamkuna paykuna
affirmative wachay wachachun wachasun2
wachasunchik
wachaychik wachachunku
negative ama
wachaychu
ama
wachachunchu
ama wachasunchu
ama wachasunchikchu
ama
wachaychikchu
ama
wachachunkuchu

1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety.
2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people".