ważyć

From waga +‎ -yć. First attested in 1395.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /vaːʒʲit͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /vɒʒʲit͡ɕʲ/

ważyć impf

1. (attested in Masovia, Lesser Poland, Greater Poland) to weigh (to measure weight with a scale)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[1], page 765:

     Zavyeszyly[y] szye albo vazyly moye myto trzymydzyesczy pyenyedzy szyebrny[ch]

     [Zawiesil[i] są albo ważyli moje myto trzymidzieści pieniędzy siebrny[ch]]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[2], page 765:

     Kupylem rolya od […] syna stryka mego […] y vazylem yemv srebro szye[m]dmyą vag trzydzyesczy szryebrnykov

     [Kupiłem rolą od […] syna stryka mego […] i ważyłem jemu śrebro sie[m]dmią wag [i] [trzydzieści] [dziesięć] śrebrnikow]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 54:

     Gdysz […] v sprawyedlivich sząndzy nye ma […] mytho sprawyedlywoscz wywroczycz, alye noszącz wagą w rąkv rownym stepyenyem alybo stepnem wazywszy sprawyedlywye skazanye kasdemv mayą vczynycz

     [Gdyż […] u sprawiedliwych sędzi nie ma […] myto sprawiedliwość wywrocić, ale nosząc wagę w ręku rownym stepieniem alibo stepniem ważywszy sprawiedliwie skazanie każdemu mają uczynić]

   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎^[3], Lesser Poland, page 12:

     Chczemy, abi sadze nye waszącz sobie person bogatego abo vbogego, ale podlug vrzadv poszywayączych, to gest sąpierza z gysczczem wezwawszy, wyslvchali

     [Chcemy, aby sędzie nie ważąc sobie person bogatego abo ubogiego, ale podług urzędu pozywających, to jest sąpierza z jiśćcem wezwawszy wysłuchali]

   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[4], [5], [6]}, Lubin, page 138:

     Waszy appendit

     [Waży appendit]

   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[7], [8], [9]}, Lubin, page 202:

     Appenditis wazyczye, *odvazayczye

     [Appenditis ważycie, *odważajcie]

   • 1977-1980 [1471], Wanda Żurowska-Górecka, Vladimír Kyas, editors, Mamotrekty staropolskie [Old Polish-Latin Dictionaries and wordlists], page 40:

     Appenses waszisch

     [Appenses ważysz]

   • 1936 [XV p. post.], Stanisław Estreicher, editor, Najstarszy zbiór przywilejów i wilkierzy miasta Krakowa‎^[10], Krakow, page 47:

     Pilnosczom doglendacz chczemy, sze wselky thowar y kupya, *chtorem pod kromy przedayom, *kasdem wedlye ye dostoinosczy po latwem, rownem, sprawietlywem targu przedano, myerzono, wazono

     [Pilnością doględać chcemy, że wszelki towar i kupia, chtore[m] pod kromy przedają, każdem wedle je dostojności po łatwem, rownem, sprawiedliwem targu przedano, mierzono, ważono]

   • 1885-2024 [XV ex.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[11], volume V, page 25:

     Waszycz adpendere

     [Ważyć adpendere]

2. (attested in Greater Poland) to weigh (to have a certain weight; to be heavy)
   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[12], volume V, page 254:

     Tollens denarium, in quo erat imago et superscripcio Cesaris, qui valebat, vaschil, tako dobry bil yako, decem nummos vsuales

     [Tollens denarium, in quo erat imago et superscripcio Cesaris, qui valebat, ważył, tako dobry byl jako, decem nummos vsuales]

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[13], 37, 24:

     Szwyeczydlnyk se wszøø swoyø przyczynøø waszyl gest grzywnøø zlota

     [Świecidlnik se wszą swoją przyczyną ważył jest grzywnę złota]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 64, 3:

     Tedy proszyl tey panyey masz opyekaldnyk[ow] tego tho dzeczączą, aby mv zostawyly ty lyszky sz kupkyem sza ten to korczak, bo w gedney byly vadze, albo szlowye ysz takye wyele waszyly thy lysszky y kubek yako korczak

     [Tedy prosił tej paniej mąż opiekaldnik[ow] tego to dziecięcia, aby mu zostawili ty łyżki z kubkiem za ten to korczak, bo w jednej były wadze albo słowie iż takie wiele ważyły ty łyżki i kubek jako korczak]

   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[14], [15], [16]}, Lubin, page 40:

     Wazącz appendens

     [Ważąc appendens]

   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[17], [18], [19]}, Lubin, page 76:

     Waszylo appendebat

     [Ważyło appendebat]

3. (hapax legomenon) to have a value, to cost
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[20], page 372:

     Otvorzyvschy yey vsta naydzyesch telye srebra, czocz telye vazy […]

     [Otworzywszy jej usta najdziesz tele śrebra, coć tele waży […] ]

4. (attested in Lesser Poland, hapax legomenon) to mean (to have meaning, to signify in another language)
   • 1968 [XV p. post.], Roman Laskowski, Józef Reczek, editors, Glosy polskie rękopisu Sermones de tempore et de sanctis nr. XV 32 Biblioteki OO. Dominikanów w Krakowie z drugiej połowy XV wieku‎^[21], Sandomierz: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, page 77:

     Suspiciens in celum ingemuit et ait illi: Effeta, gl. hoc est verbum Iudaicum et valet tantum, a vazy telko, quod est adaperire

     [Suspiciens in celum ingemuit et ait illi: Effeta, gl. hoc est verbum Iudaicum et valet tantum, a waży telko, quod est adaperire]

5. (transitive, attested in Masovia, Sieradz-Łęczyca, Lesser Poland) to appraise, to appreciate, to evaluate (to assign a certain value, either material or immaterial)
   • 1874-1891 [1449], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[22], [23], [24]}, volume XXV, page 166:

     Y acz nekto vasząncz mnima

     [I acz niekto ważąc mnima]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 78:

     Przetho gdysz wyączsze rzeczy wiszszey mayą bycz wazony y pylnyey […] chowany, chczemy, aby przerzeczone kszągy […] poth zamkem trzech klvczow […] chowany

     [Przeto gdyż więcsze rzeczy wyszszej mają być ważony i pilniej […] chowany, chcemy, aby przerzeczone księki […] pod zamkiem trzech kluczow […] chowany]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[25], [26], [27]}, volume XXII, page 239:

     Nye wazmysch naschich vczinkow any obliczaymi, ale zawszde ządaymi, bichom bili *dostoymy bogu sluzicz

     [Nie ważmyż naszych uczynkow ani obliczajmy, ale zawżde żądajmy, bychom byli dostojni Bogu służyć]

   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[28], [29], [30]}, volume XXII, Łęczyca, page 20:

     Dum licet illicitas res faciunt licitas inque vicem laxant, gl. sc. peccatores, id est permittunt precium rei estimare, communa, que sibi taxant vazą

     [Dum licet illicitas res faciunt licitas inque vicem laxant, gl. sc. peccatores, id est permittunt precium rei estimare, communa, que sibi taxant ważą]

   • 1856-1870 [1493], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[31], volume II, number 4398:

     Quam tuam eorundem bonorum hereditariorum non dimissionem […] ipse Johannes, quolibet anno ad utilitatem ipsius, pensat sibi al. vazy sicut quinquaginta et sex marca

     [Quam tuam eorundem bonorum hereditariorum non dimissionem […] ipse Johannes, quolibet anno ad utilitatem ipsius, pensat sibi al. waży sicut quinquaginta et sex marca]

   • 1856-1870 [1498], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[32], volume II, number 4485:

     Quam […] importacionem ipsa Katherina pensat sibi al. vazy sicut XL marcas pecunie et totidem dampni

     [Quam […] importacionem ipsa Katherina pensat sibi al. waży sicut XL marcas pecunie et totidem dampni]

   • 1878-1889 [1499], Archiwum Komisji Historycznej‎^[33], volume IX, Krakow, page 350:

     Que bona hereditaria ipse Mathias extimat sibi al. wazy sicut quinquaginta marcas pecuniarum

     [Que bona hereditaria ipse Mathias extimat sibi al. waży sicut quinquaginta marcas pecuniarum]

   • 1981-2001 [c. 1500], Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy polskie w łacińskich kazaniach średniowiecznych, volume I, page 41:

     Ecce hec mulier nondum accepit responsionem, ne forte dicatis, quia vobis preposui Chananeos zebich sobye wysszey wazil pogany

     [Ecce hec mulier nondum accepit responsionem, ne forte dicatis, quia vobis preposui Chananeos żebych sobie wyżej ważył pogany]

   1. (negated or in certain collocations, attested in Masovia, Lesser Poland, Greater Poland, Northern Borderlands) to disregard (to not hold in high regard)
      • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 24:

        Wyelye gych kv sandzenyv rzeczy […] przichodzili […] po obyedze, […] wpywszi szą, a sz tego sąnd mnyey waszoon […] a kv prawdzye mali, alybo radszey nygeden bacczenya zrok ymyaan

        [Wiele jich ku sądzeniu rzeczy […] przychodzili […] po obiedzie, […] upiwszy się, a z tego sąd mniej ważon […] a ku prawdzie mały, alibo radszej nijeden baczenia zrok imian]

      • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 31:

        Kdi ktho malo wazząącz naasz sząnd, myecz alybo noosz szmyeye wyyaacz

        [Gdy kto mało ważąc nasz sąd, mieć alibo nas śmieje wyjąć]

      • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[34], [35], [36]}, volume XXII, page 235:

        Vbodzi duchem są nawyączey czy, gisch gymyenya a tego swyata czczy nyzacz nye wazą

        [Ubodzy duchem są nawięcej ci, jiż jimienia a tego świata czci nizacz nie ważą]

      • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[37], [38], [39]}, volume XXII, page 235:

        Vbogyego ducha albo dusche gest ten […] , gen syą nyzacz nye waszi any lyczi

        [Ubogiego ducha albo dusze jest ten […] , jen się nizacz nie waży ani liczy]

      • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[40], [41], [42]}, volume XXII, page 236:

        Nye dbacz na ten swyat, a nykym nye gardzicz […] , a syebye schamego nyzacz nye myecz any wazicz

        [Nie dbać na ten świat, a nikim nie gardzić […] , a siebie sameog nizacz nie mieć ani ważyć]

      • 1876-1929 [c. 1455], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[43], volume XIV, Miechów, Kruchowo, page 492:

        Za male mytho wazycz pauci nihili pendere

        [Za małe myto ważyć pauci nihili pendere]

      • 1965 [1456], Mikołaj z Pawłowic, edited by Henryk Kowalewicz, Średniowieczne zabytki języka polskiego w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Polskie glosy i zapiski z rękopisów 1728, 1732, 1752, Zeszyty Naukowe UAM, Greater Poland, page 114:

        Nam quia semetipsam grauiter erubescebat intus, nichil esse credidit, za nyczsz nye vaszyla, quod verecundaretur foris

        [Nam quia semetipsam grauiter erubescebat intus, nichil esse credidit, za nic nie ważyła, quod verecundaretur foris]

      • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[44], Mierzeniec, Płock, line 400:

        Wszythky szobye za nycz vasza, s kaszdego duszą wydlabya

        [Wszytki sobie za nic ważę, z każdego duszę wydłabię]

      • 1968 [XV p. post.], Roman Laskowski, Józef Reczek, editors, Glosy polskie rękopisu Sermones de tempore et de sanctis nr. XV 32 Biblioteki OO. Dominikanów w Krakowie z drugiej połowy XV wieku‎^[45], Sandomierz: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, page 73:

        Nam miserius nihil est peccatóribus, quam parvipendere, nye wazycz, misericordiam dei

        [Nam miserius nihil est peccatóribus, quam parvipendere, nie ważyć, misericordiam dei]

      • 1901 [XV ex.], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, Brest, page 326:

        Nemo dicat: Paryipendit, nye vazy, deus pecatum

        [Nemo dicat: Paryipendit, nie waży, deus pecatum]

      • XV ex., Elżbieta Belcarzowa, editor, Glosy i zapiski polskie z dwóch rękopisów, numbers 1490/11, 1945/1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Lwowie, page 374:

        Quia dicit Augustinus: Homo, noli vilipendere vlg. leko vaszycz oracionem tuam

        [Quia dicit Augustinus: Homo, noli vilipendere vlg. leko ważyć oracionem tuam]

      • 1874-1891 [c. 1500], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[46], [47], [48]}, volume XLVII, page 370:

        Sed hodie homines non ponderant sermonem, id est nye vaszv sermonem

        [Sed hodie homines non ponderant sermonem, id est nie waży sermonem]

6. (attested in Greater Poland) to weigh, to ponder, to consider
   • 1874-1891 [1436], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[49], [50], [51]}, volume XXIII, page 276:

     Hinc wlpis deceptiue artis ingeniis ventilatis, gl. examinatis, pensatis vazyvsy, quasi iuris dignitate singulorum facinora singula pretulerunt

     [Hinc wlpis deceptiue artis ingeniis ventilatis, gl. examinatis, pensatis ważywszy, quasi iuris dignitate singulorum facinora singula pretulerunt]

   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[52], volume V, page 261:

     Pensemus, waschmy, verba

     [Pensemus, ważmy, verba]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 98r:

     Pensare ponderare vel deliberare wegen baczycz vązycz roszvazącz

     [Pensare ponderare vel deliberare wegen baczyć ważyć rozważyć]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 115v:

     Reputare id est estimare wenen vazycz

     [Reputare id est estimare wenen ważyć]

   • 1874-1891 [c. 1500], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[53], [54], [55]}, volume XLVII, page 373:

     Vaszmy ponderemus

     [Ważmy ponderemus]

7. to pay attention to something; to attach importance to something; to give weight to
   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[56], [57], [58]}, volume XXII, page 246:

     Tegodla, bi dobrzi zlosczi gich nye wazili ny dbaly, mowy Xpus daley: Blogoslawyeny gesczye, gdi wam bądą layacz a sle mowycz ludze

     [Tegodla, by dobrzy złości jich nie ważyli ni dbali, mowi Krystus dalej: Błogosławieni jeście, gdy wam będą łajać a źle mowić ludzie]

   • 1930 [c. 1455], “II Par”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[59], 30, 19:

     Nye bødze to gym wazono, ysze nye sø poswyøceny

     [Nie będzie to jim ważono, iże nie są poświęceni]

8. (attested in Greater Poland, hapax legomenon) to expose oneself to something, to risk something
   • 1959 [1395], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 187, Poznań:

     Mi ne moszemi do Kosmina iachacz, ne chczemi waszicz swego iønstwa, bo ne geszmi przeszpieczni

     [My nie możemy do Koźmina jachaćcz, nie chczemy ważyć swego jęstwa, bo nie jesmy przezpieczni]

9. (hapax legomenon) to ambush deliberately [with na (+ accusative) ‘whom’]
   • 1882 [XV p. post.], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎^[60], page 283:

     Ale ktho nye wazil nayn, a bog mv gy dal w gego raczą

     [Ale kto nie ważył nań, a Bog mu ji dał w jego ręce]

• Polish: ważyć, wazyć (Near Masovian, Zychlin, Tretki, Far Masovian, Cygów, Wola cygowska, Masovian Borderland, Wąchock)
• Silesian: wŏżyć

• Boryś, Wiesław (2005), “ważyć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017), “ważyć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• S. Urbańczyk, editor (1988), “ważyć”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 10, Wrocław, Warsaw, Kraków, Gdańsk, Łódź: Polish Academy of Sciences, page 52
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ważyć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska-Różycka, Magdalena Klapper, Tomasz Kolowca, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Joanna Duska, Maria Bugajska, Jan German, Beata Hejmo, Iwona Nobis, Dariusz Piwowarczyk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, editors (2024), “ważyć”, in Baza Leksykalna Średniowiecznej Polszczyzny [Lexical Base of Medieval Polish] (in Polish), Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “ważyć”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• wazyć (Near Masovian, Zychlin, Tretki, Far Masovian, Cygów, Wola cygowska, Masovian Borderland, Wąchock)

Inherited from Old Polish ważyć. By surface analysis, waga +‎ -yć.

• Audio 1; “ważyć”:

  (file)

• Audio 2; “ważyć się”:

  (file)

• Rhymes: -aʐɘt͡ɕ
• Syllabification: wa‧żyć
• Homophone: warzyć

ważyć impf

1. (transitive) to weigh (to determine the weight of an object with a scale)

   Synonym: wyważać

2. (intransitive) to weigh (to have a certain weight)
   • 2019 March 7, “Ile waży Droga Mleczna? Naukowcy odpowiadają”, in Rzeczpospolita‎^[61], archived from the original on 2 August 2022:

     Ile waży Droga Mleczna?

     How much does the Milky Way weigh?

   • 2019 May 30, “Uratowano najmniejsze dziecko. Niemowlę ważyło 245 gramów”, in Rzeczpospolita‎^[62], archived from the original on 2 August 2022:

     Niemowlę ważyło zaledwie 245 gramów.

     The infant weighed only 245 grams.

   1. (intransitive, computing) to take up (of files, to occupy space on a harddrive, of files)
      • 2021, Sławomir Nieściur, Anomalia‎^[63], Drageus Publishing House, archived from the original on 3 August 2022, page 268:

        – ...Ile [pliki] ważą?
        – Dwa terabajty.

        "...How much space do [the files] take up?"
        "Two terabytes."

      • 2021, Andrzej-Ludwik Włoszczyński, Po co ci logo? ciąg dalszy‎^[64], Wydawnictwo internetowe e-bookowo, page 150:

        Efekt mamy w pliku png, które waży, bagatela, 1,85 Giga!

        We have the effect in a png file, which takes up only a little: 1.85 gigabytes!

   2. (intransitive, obsolete) to weigh (to be physically very weighty, to droop downward)

      Synonym: ciążyć

3. (transitive) to weigh (to estimate the approximate weight of something in one's hand)
4. (transitive) to weigh (to ponder something)

   Synonyms: rozważać, zastanawiać się

5. (intransitive) to carry weight (to matter, to be of consequence, to be important) [with w (+ locative) ‘in what’]

   Synonyms: mieć znaczenie, znaczyć

   1. (intransitive, obsolete) to cost, to be valued

      Synonym: kosztować

      • 1900 (first published 1853), Zygmunt Kaczkowski, Murdelio (Wybór pism Zygmunta Kaczkowskiego, tom III)‎^[65], Gebethner i Wolff, archived from the original on 2 August 2022, page 38:

        – ...Wieleż ważą te dobra?
        Odtrąciłem teraz ja znów pana Urbańskiego w łokieć i odpowiedziałem:
        – Ja dałem sto sześćdziesiąt tysięcy.

        "...Do these goods cost much?"
        Now I hit Mr. Urbański in the elbow again and replied: "I paid a hundred and sixty thousand."

6. (transitive, dated) to esteem, to respect

   Synonym: poważać

7. (intransitive, Kielce) to pay attention [with na (+ accusative) ‘to whom/what’]

   Synonym: uważać

   Ty, wianecku, kołem, kołem,
   […] Nad moją-to ślicną twarzą,
   Coć mi na nią chłopcy ważą. (song, Kielce)

   You, little wreath, in a circle, in a circle,
   […] Over my oh-so beautiful face,
   That the boys pay attention to.

8. (transitive, obsolete) to jeopardize (to expose to danger;, to risk something; to sacrifice)

   Synonym: narażać

9. (intransitive, obsolete) to lurk (to press; to lie in wait) [with na (+ accusative) ‘around whom/what’]

   Synonym: czyhać się

10. (intransitive, obsolete) to begrudge (to have a dislike, grudge, aversion for someone) [with na (+ accusative) ‘whom’]

    Synonym: urażać się

11. (transitive, obsolete, construction) to level (to set the horizontal position of something, to set something horizontally)

    Synonym: poziomować

12. (reflexive with się) to weigh oneself (to determine one's own weight with a scale)
13. (reflexive with się) to be decided (to be in the process of being determined)

    Synonyms: decydować się, rozstrzygać się

14. (reflexive with się) to dare [with infinitive or na (+ accusative) ‘to do something’]

    Synonym: odważać się

    • 1870, Paweł Piasecki, Kronika Pawła Piaseckiego biskupa przemyślskiego‎^[66], Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, archived from the original on 3 August 2022, page 271:

      Ale przemogło zdanie Żółkiewskiego, które na owym sejmie powagę wyroku miało i pod najsurowszemi, to jest wywołania i dóbr utraty karami, przez uchwałę sejmową zabroniono, aby nikt z krajowców nie ważył się gwałcić paktów z Turkami zawartych, ani Multan zbrojnie najeżdżać.

      But Żółkiewski's opinion, which in that Sejm had the authority of a verdict, won out, and a ban was passed by a decree of the Sejm with the severest penalties, that is, banishment and loss of property, so that none of the country's natives would dare to violate the pacts made with the Turks and no Moldavian would dare to invade in arms.

    • 1907, “Kronika miesięczna”, in Adam Krasiński, editor, Biblioteka warszawska‎^[67], volume 266, A. Gins, archived from the original on 3 August 2022, page 189:

      Po Mickiewiczu i Słowackim nikt prawie nie ważył się na budowanie utworu szerzej zakrojonego...

      After Mickiewicz and Słowacki, almost nobody dared to construct a more broadly formed composition...

15. (reflexive with się, obsolete) to soar up; to swing up; to sway; to float in the air
16. (reflexive with się, obsolete) to tilt; to wobble; to sway (to lean in different directions)
17. (reflexive with się, obsolete) to hesitate (to be undecided, uncertain; to wrestle with one's thoughts)

    Synonym: wahać się

• ważyć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• ważyć się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• ważyć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “ważyć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “ważyć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (20.07.2021), “WAŻYĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• “WAŻYĆ SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.09.2022
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “ważyć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “ważyć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “ważyć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 476
• Jan Karłowicz (1911), “ważyć”, in Jan Łoś, editors, Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volumes 6: U—Ż, Kraków: Akademia Umiejętności, page 78
• ważyć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
• ważyć się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego