okrągły

Inherited from Proto-Slavic *o(b)krǫglъ. First attested in 1444.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔkrɑ̃ɡɫiː/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔkrɑ̃ɡɫi/

okrągły (derived adverb okrągło or okrągle)

1. (attested in Greater Poland) round (having the shape of a circle)
   • 1895 [1444], Archiwum Komisji Prawniczej. Collectanea ex Archivo Collegii Iuridici‎^[1], volume II, page XIV:

     Item scutum bellicum sczyth ok[r]agli wogenny et eciam dicitur tarcza, dicitur Latine rotundus clipeus

     [Item scutum bellicum sczyth ok[r]ągły wojenny et eciam dicitur tarcza, dicitur Latine rotundus clipeus]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[2], [3], [4]}, volume XXV, page 153:

     Galilea volubilis, ocraglą, interpretatur

     [Galilea volubilis, okrąga, interpretatur]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 93r:

     Orbicularis scheubelicht okragly

     [Orbicularis scheubelicht okrągły]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[5], page 22:

     Szya byla svyatla, nye tlvsta a tesch nye chvda any krzyva, alye okrągla a podnyeszyona

     [Szyja była światła, nie tłusta a też nie chuda ani krzywa, ale okrągła a podniesiona]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[6], page 22:

     Palcze myala okrągle a proste

     [Palce miała okrągłe a proste]

   1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) rounded; semicircular
      • 1907 [c. 1470], Jakub Parkoszowic, edited by Jan Łoś, Traktat o ortografii polskiej‎^[7], Żurawica, Świętokrzyskie Voivodeship, Krakow, page 413:

        Ne pissch virzchu okrøglego pissøc Bartka sbavonego. S virzchem okrøglem pissi b: bodri thako napissesch ssvee

        [Nie pisz wirzchu okrągłego, pisząc bartka zbawionego. Z wirzchem okrągłem piszy b', b'odry tako napiszesz swee]

      • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 101r:

        Pinna id est summitas cuiuslibet rei sed proprie templorum et murorum oder eyn fischschuppe spyczą vel ganek vel okragly sczyth

        [Pinna id est summitas cuiuslibet rei sed proprie templorum et murorum oder eyn fischschuppe spyczą vel ganek vel okragly szczyt]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[8], page 21:

        Podbrodek yey byl nadobny, nye barzo okrągly, malyvtko posryod rozdzyelon

        [Podbrodek jej był nadobny, nie barzo okrągły, malutko pośrod rozdzielon]

      • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[9], page 150:

        Cyalo myal szyrokye a yesole..., nye smarsczone, alye okrągle a vyelmy czvdne

        [Czoło miał szyrokie a wesole... nie zmarszczone, ale okrągłe a wielmi czudne]

2. (hapax legomenon, of a nose) hooked, bent, curved
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[10], page 150:

     Nos yego... nye byl czyenky any krzyvy..., nye byl barzo dlugy any krotky […] a v czass maly, okragly, to yest schylony

     [Nos jego... nie był cienki ani krzywy..., Nie był barzo długi ani krotki […] , a w czas mało okrągły, to jest schylony]

• Polish: okrągły, okręgły (Eastern Lublin, Rybczewice, Eastern Kraków), ôkręgły (Biecz, Brzeziny, Podkarpackie Voivodeship)
• Silesian: ôkrōngły

• Boryś, Wiesław (2005), “okrągły”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017), “okrągły”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000), “okrągły”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965), “okrągły”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• S. Urbańczyk, editor (1969), “okrągły”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 5, Wrocław, Warsaw, Kraków: Polish Academy of Sciences, page 562
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “okrągły”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “okrągły”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• okręgły (Eastern Lublin, Rybczewice, Eastern Kraków)
• ôkręgły (Biecz, Brzeziny, Podkarpackie Voivodeship)

Inherited from Old Polish okrągły.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔŋɡwɘ
• Syllabification: o‧krąg‧ły

okrągły (comparative okrąglejszy, superlative najokrąglejszy, Middle Polish comparative okręglejszy, derived adverb okrągło, diminutive okrąglutki or okrąglusi or okrągluśki or okrągluchny or okrągluteńki or okrąglusieńki)

1. round (having the shape or cross-section of a circle)

   Synonyms: cyrkularny, krągły

2. round (having the shape of arc)

   Synonym: krągły

3. round (having a shape indicating some degree of obesity)

   Synonyms: krągły, pulchny, zaokrąglony

4. (colloquial) round (about a period of time, about a certain amount of money: whole, equal, full; often equaling some multiple of ten)

   Synonym: krągły

5. (derogatory) flat (polite, courteous, sometimes devoid of deeper content)

   Synonym: równy

6. smooth (of a movement, gesture: skillful, graceful)
7. (phonetics) round (pronounced with the lips drawn together;)

   Synonym: zaokrąglony

8. (Middle Polish, figuratively) logical; understandable; concise
9. (Middle Polish, of a language's vowels) easy to pronounce

• okrągły in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• okrągły in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa; Stanisław Rospond; Witold Taszycki; Stefan Hrabec; Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023), “okrągły”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “OKRĄGŁY”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 19.07.2012
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814), “okrągły”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861), “okrągły”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “okrągły”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 749
• Jan Karłowicz (1903), “okrągły”, in Hieronim Łopaciński, Wacław Taczanowski, editors, Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 3: L do O, Kraków: Akademia Umiejętności, page 432