किरति

Sanskrit

Alternative scripts

কিৰতি (Assamese script)
ᬓᬶᬭᬢᬶ (Balinese script)
কিরতি (Bengali script)
𑰎𑰰𑰨𑰝𑰰 (Bhaiksuki script)
𑀓𑀺𑀭𑀢𑀺 (Brahmi script)
ကိရတိ (Burmese script)
કિરતિ (Gujarati script)
ਕਿਰਤਿ (Gurmukhi script)
𑌕𑌿𑌰𑌤𑌿 (Grantha script)
ꦏꦶꦫꦠꦶ (Javanese script)
𑂍𑂱𑂩𑂞𑂱 (Kaithi script)
ಕಿರತಿ (Kannada script)
កិរតិ (Khmer script)
ກິຣຕິ (Lao script)
കിരതി (Malayalam script)
ᡬᡳᡵᠠᢠᡳ (Manchu script)
𑘎𑘱𑘨𑘝𑘱 (Modi script)
ᢉᠢᠷᠠᢐᠢ (Mongolian script)
𑦮𑧒𑧈𑦽𑧒 (Nandinagari script)
𑐎𑐶𑐬𑐟𑐶 (Newa script)
କିରତି (Odia script)
ꢒꢶꢬꢡꢶ (Saurashtra script)
𑆑𑆴𑆫𑆠𑆴 (Sharada script)
𑖎𑖰𑖨𑖝𑖰 (Siddham script)
කිරති (Sinhalese script)
𑩜𑩑𑩼𑩫𑩑 (Soyombo script)
𑚊𑚮𑚤𑚙𑚮 (Takri script)
கிரதி (Tamil script)
కిరతి (Telugu script)
กิรติ (Thai script)
ཀི་ར་ཏི (Tibetan script)
𑒏𑒱𑒩𑒞𑒱 (Tirhuta script)
𑨋𑨁𑨫𑨙𑨁 (Zanabazar Square script)

Etymology

Perhaps from Proto-Indo-European *(s)kelH- (“to split, separate”). Cognate with Ancient Greek σκάλλω (skállō, “to stir up; to search”).

Pronunciation

(Vedic) IPA^(key): /ki.ɾɐ́.ti/
(Classical Sanskrit) IPA^(key): /ki.ɾɐ.t̪i/

Verb

किरति • (kiráti) third-singular indicative (class 6, type P, root कॄ)

to strew, pour out; heap up

Conjugation

Present: किरति (kiráti), किरते (kiráte)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	किरति kiráti	किरतः kirátaḥ	किरन्ति kiránti	किरते kiráte	किरेते kiréte	किरन्ते kiránte
Second	किरसि kirási	किरथः kiráthaḥ	किरथ kirátha	किरसे kiráse	किरेथे kiréthe	किरध्वे kirádhve
First	किरामि kirā́mi	किरावः kirā́vaḥ	किरामः / किरामसि¹ kirā́maḥ / kirā́masi¹	किरे kiré	किरावहे kirā́vahe	किरामहे kirā́mahe
Imperative
Third	किरतु kirátu	किरताम् kirátām	किरन्तु kirántu	किरताम् kirátām	किरेताम् kirétām	किरन्ताम् kirántām
Second	किर kirá	किरतम् kirátam	किरत kiráta	किरस्व kirásva	किरेथाम् kiréthām	किरध्वम् kirádhvam
First	किराणि kirā́ṇi	किराव kirā́va	किराम kirā́ma	किरै kirái	किरावहै kirā́vahai	किरामहै kirā́mahai
Optative/Potential
Third	किरेत् kirét	किरेताम् kirétām	किरेयुः kiréyuḥ	किरेत kiréta	किरेयाताम् kiréyātām	किरेरन् kiréran
Second	किरेः kiréḥ	किरेतम् kirétam	किरेत kiréta	किरेथाः kiréthāḥ	किरेयाथाम् kiréyāthām	किरेध्वम् kirédhvam
First	किरेयम् kiréyam	किरेव kiréva	किरेम kiréma	किरेय kiréya	किरेवहि kirévahi	किरेमहि kirémahi
Subjunctive
Third	किरात् / किराति kirā́t / kirā́ti	किरातः kirā́taḥ	किरान् kirā́n	किराते / किरातै kirā́te / kirā́tai	किरैते kiráite	किरन्त / किरान्तै kiránta / kirā́ntai
Second	किराः / किरासि kirā́ḥ / kirā́si	किराथः kirā́thaḥ	किराथ kirā́tha	किरासे / किरासै kirā́se / kirā́sai	किरैथे kiráithe	किराध्वै kirā́dhvai
First	किराणि kirā́ṇi	किराव kirā́va	किराम kirā́ma	किरै kirái	किरावहै kirā́vahai	किरामहै kirā́mahai
Participles
	किरत् kirát			किरमाण kirámāṇa
Notes	The subjunctive is only used in Vedic Sanskrit. ¹Vedic

Imperfect: अकिरत् (ákirat), अकिरत (ákirata)
	Active			Mediopassive
	Singular	Dual	Plural	Singular	Dual	Plural
Indicative
Third	अकिरत् ákirat	अकिरताम् ákiratām	अकिरन् ákiran	अकिरत ákirata	अकिरेताम् ákiretām	अकिरन्त ákiranta
Second	अकिरः ákiraḥ	अकिरतम् ákiratam	अकिरत ákirata	अकिरथाः ákirathāḥ	अकिरेथाम् ákirethām	अकिरध्वम् ákiradhvam
First	अकिरम् ákiram	अकिराव ákirāva	अकिराम ákirāma	अकिरे ákire	अकिरावहि ákirāvahi	अकिरामहि ákirāmahi

Descendants

Prakrit: 𑀓𑀺𑀭𑀇 (kiraï)
- Central:
  - Sauraseni Prakrit:
    - Hindustani: kirānā, kilānā
      - Hindi: किराना, किलाना
      - Urdu: کِرَانَا (kirānā), کِلَانَا (kilānā)
- Northwestern:
  - Paisaci Prakrit:
    - Takka Apabhramsa:
      - Lahnda: کرݨ (kiraṇ), کرانا (karānā)
      - Punjabi: kirnā, kirāuṇā
        Gurmukhi script: ਕਿਰਨਾ, ਕਿਰਾਉਣਾ
        
        Shahmukhi script: کِرنَا, کِرَاوݨَا
    - Vracada Apabhramsa:
      - Sindhi: kiraṇu
        Arabic script: ڪِرَڻُ
        
        Devanagari script: किरणु
        
        Kachchi: કિરણૂ (kirṇū)
- Southern:
  - Helu Prakrit:
    - Dhivehi: ކިރަނީ (kiranī)
    - Sinhalese: කිරනවා (kiranawā)

References

Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “kirati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 162
Mayrhofer, Manfred (1992), “KAR¹²”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan]‎^[1] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 311