कर्कट
See also: क्रिकेट
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- কৰ্কট (Assamese script)
- ᬓᬃᬓᬝ (Balinese script)
- কর্কট (Bengali script)
- 𑰎𑰨𑰿𑰎𑰘 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑀭𑁆𑀓𑀝 (Brahmi script)
- ကရ်္ကဋ (Burmese script)
- કર્કટ (Gujarati script)
- ਕਰ੍ਕਟ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑌰𑍍𑌕𑌟 (Grantha script)
- ꦏꦂꦏꦛ (Javanese script)
- 𑂍𑂩𑂹𑂍𑂗 (Kaithi script)
- ಕರ್ಕಟ (Kannada script)
- កក៌ដ (Khmer script)
- ກຣ຺ກຏ (Lao script)
- കര്കട (Malayalam script)
- ᡬᠠᡵᡬᠠᢞᠠ (Manchu script)
- 𑘎𑘨𑘿𑘎𑘘 (Modi script)
- ᢉᠠᠷᢉᠠᢌᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦮𑧈𑧠𑦮𑦸 (Nandinagari script)
- 𑐎𑐬𑑂𑐎𑐚 (Newa script)
- କର୍କଟ (Odia script)
- ꢒꢬ꣄ꢒꢜ (Saurashtra script)
- 𑆑𑆫𑇀𑆑𑆛 (Sharada script)
- 𑖎𑖨𑖿𑖎𑖘 (Siddham script)
- කර්කට (Sinhalese script)
- 𑩜𑩼 𑪙𑩜𑩦 (Soyombo script)
- 𑚊𑚤𑚶𑚊𑚔 (Takri script)
- கர்கட (Tamil script)
- కర్కట (Telugu script)
- กรฺกฏ (Thai script)
- ཀ་རྐ་ཊ (Tibetan script)
- 𑒏𑒩𑓂𑒏𑒙 (Tirhuta script)
- 𑨋𑨫𑩇𑨋𑨔 (Zanabazar Square script)
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /kɐɾ.kɐ.ʈɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /kɐɾ.kɐ.ʈɐ/
Etymology 1
From Proto-Indo-Aryan *karkartas, according to Pokorny, related to कर्कर (karkara, “hard”), possibly from Proto-Indo-European *kh₂er- (“hard”) (see also Welsh crach (“crust”), Proto-Slavic *rakъ (“crayfish”)). Latin cancer and Ancient Greek καρκίνος (karkínos, “crab”) could also be related, but this is uncertain.
Based on the semantic domain of the word and its lack of attestation in Vedic texts, more likely from a substrate language,[1][2] and possibly cognate with Santali ᱠᱟᱴᱠᱚᱢ (kaṭkôm); however, this is uncertain, as the latter could also be from Proto-Mon-Khmer *kt₁aam. However, the Santali word is definitely not borrowed from Sanskrit; and a borrowing from Munda languages into Sanskrit is not verifiable.
Noun
कर्कट • (karkaṭa) stem, m
- crab
- (astrology) the sign Cancer
- a particular bird
- the curved end of the beam of a balance (to which the strings supporting the scale are attached)
- a pair of compasses in a particular position
- a particular position of the hands
- a kind of fever
- a kind of coitus
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कर्कटः (karkaṭaḥ) | कर्कटौ (karkaṭau) कर्कटा¹ (karkaṭā¹) |
कर्कटाः (karkaṭāḥ) कर्कटासः¹ (karkaṭāsaḥ¹) |
| accusative | कर्कटम् (karkaṭam) | कर्कटौ (karkaṭau) कर्कटा¹ (karkaṭā¹) |
कर्कटान् (karkaṭān) |
| instrumental | कर्कटेन (karkaṭena) | कर्कटाभ्याम् (karkaṭābhyām) | कर्कटैः (karkaṭaiḥ) कर्कटेभिः¹ (karkaṭebhiḥ¹) |
| dative | कर्कटाय (karkaṭāya) | कर्कटाभ्याम् (karkaṭābhyām) | कर्कटेभ्यः (karkaṭebhyaḥ) |
| ablative | कर्कटात् (karkaṭāt) | कर्कटाभ्याम् (karkaṭābhyām) | कर्कटेभ्यः (karkaṭebhyaḥ) |
| genitive | कर्कटस्य (karkaṭasya) | कर्कटयोः (karkaṭayoḥ) | कर्कटानाम् (karkaṭānām) |
| locative | कर्कटे (karkaṭe) | कर्कटयोः (karkaṭayoḥ) | कर्कटेषु (karkaṭeṣu) |
| vocative | कर्कट (karkaṭa) | कर्कटौ (karkaṭau) कर्कटा¹ (karkaṭā¹) |
कर्कटाः (karkaṭāḥ) कर्कटासः¹ (karkaṭāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Descendants
Descendants
- Dardic:
- Tirahi: [script needed] (kaṅgarā́)
- Southern:
- Eastern:
- Pali: kakkaṭaka
- → Khmer: កក្កដា (kakkaʼdaa)
- Central:
- Western:
- Sindhi:
- Devanagari script: केकड़ो
- Arabic script: ڪڪڙ
- Sindhi:
- → Bengali: কর্কট (korkoṭ)
- → Dhivehi: ކަރުކަށަ (karukaṣa)
- → Telugu: కర్కటము (karkaṭamu)
- → Thai: กรกฎ (gɔɔ-rá-gòt)
- → Tibetan: ཀརྐ་ཊ (krka ṭa)
- → Burmese: ကရကဋ် (ka.ra.kat)
- → Classical Newar: कखडि
- Newar: कःलि (ka:li)
Etymology 2
Unclear, though probably connected with कर्कारु (karkāru, “winter melon”).[3]
Noun
कर्कट • (karkaṭa) stem, m
- (botany) name of several plants (clarification of this definition is needed)
- the fibrous root of a plant
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कर्कटः (karkaṭaḥ) | कर्कटौ (karkaṭau) कर्कटा¹ (karkaṭā¹) |
कर्कटाः (karkaṭāḥ) कर्कटासः¹ (karkaṭāsaḥ¹) |
| accusative | कर्कटम् (karkaṭam) | कर्कटौ (karkaṭau) कर्कटा¹ (karkaṭā¹) |
कर्कटान् (karkaṭān) |
| instrumental | कर्कटेन (karkaṭena) | कर्कटाभ्याम् (karkaṭābhyām) | कर्कटैः (karkaṭaiḥ) कर्कटेभिः¹ (karkaṭebhiḥ¹) |
| dative | कर्कटाय (karkaṭāya) | कर्कटाभ्याम् (karkaṭābhyām) | कर्कटेभ्यः (karkaṭebhyaḥ) |
| ablative | कर्कटात् (karkaṭāt) | कर्कटाभ्याम् (karkaṭābhyām) | कर्कटेभ्यः (karkaṭebhyaḥ) |
| genitive | कर्कटस्य (karkaṭasya) | कर्कटयोः (karkaṭayoḥ) | कर्कटानाम् (karkaṭānām) |
| locative | कर्कटे (karkaṭe) | कर्कटयोः (karkaṭayoḥ) | कर्कटेषु (karkaṭeṣu) |
| vocative | कर्कट (karkaṭa) | कर्कटौ (karkaṭau) कर्कटा¹ (karkaṭā¹) |
कर्कटाः (karkaṭāḥ) कर्कटासः¹ (karkaṭāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
References
- ^ Mayrhofer, Manfred (2001), “karkaṭa-¹”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][1] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 64
- ^ Mayrhofer, Manfred (1956), “karkaṭaḥ”, in Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindischen [A Concise Etymological Sanskrit Dictionary][2] (in German), volume 1, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 169
- ^ Mayrhofer, Manfred (2001), “karkaṭa-²”, in Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen [Etymological Dictionary of Old Indo-Aryan][3] (in German), volume 3, Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, page 64
Further reading
- Monier Williams (1899), “कर्कट”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 0256, column 1.
- Pokorny, Julius (1959), Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), Bern, München: Francke Verlag