тийер
Southern Altai
Etymology 1
From Proto-Turkic *dẹg-. Cognate with Kazakh тию (tiü), Kyrgyz тийүү (tiyüü), Crimean Tatar tiymek, Kumyk тиймек (tiymek), Tatar тиергә (tiyergä), Azerbaijani dəymək, Turkish değmek, Turkmen degmek, Uzbek tegmoq (“to touch”), Shor тег-, Tuvan дээр (deer), etc.
Verb
тийер • (tiyer)
- to touch
Conjugation
| POSITIVE | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1st person sg | 2nd person sg informal |
3rd person sg | 1st person pl | 2nd person pl formal |
3rd person pl | |||
| Indicative mood |
Present | тийим (tiyim) | тийиҥ (tiyiŋ) | тий (tiy) | тийибис (tiyibis) | тийигер (tiyiger) | тийлер (tiyler) | |
| Past | Indef. | тийгем (tiygem) | тийгензиҥ (tiygenziŋ) | тийген (tiygen) | тийгенибис (tiygenibis) | тийгенигер (tiygeniger) | тийгендер (tiygender) | |
| Def. | тийдим (tiydim) | тийдиҥ (tiydiŋ) | тийди (tiydi) | тийдик (tiydik) | тийдигер (tiydiger) | тийдилер (tiydiler) | ||
| Future | Indef. | тийерим (tiyerim) | тийериҥ (tiyeriŋ) | тийер (tiyer) | тийерибис (tiyeribis) | тийеригер (tiyeriger) | тийерлер (tiyerler) | |
| Def. | None | None | None | None | None | None | ||
| Conditional mood |
тийзем (tiyzem) | тийзеҥ (tiyzeŋ) | тийзе (tiyze) | тийзебис (tiyzebis) | тийзегер (tiyzeger) | тийзелер (tiyzeler) | ||
| Imperative mood | тийейин (tiyeyin) | тий (tiy) | тийзин (tiyzin) | тийелик (tiyelik) | тийгилегер (tiygileger) | тийзиндер (tiyzinder) | ||
| Nonfinite verb forms | Past part. | Present Perfective Gerund | Present Imperfective Gerund | Future part. | Future part. in -атан (-atan) | |||
| тийген (tiygen) | тийип (tiyip) | тийе (tiye) | тийер (tiyer) | тийетен (tiyeten) | ||||
| Verbal noun | Pre-action gerund | Infinitive I | Infinitive II | |||||
| тийиш (tiyiš) | тийгенче (tiygenče) | тийер, тийгежин (tiyer, tiygežin) | тийӱ (tiyü) | |||||
| NEGATIVE | ||||||||
| 1st person sg | 2nd person sg informal |
3rd person sg | 1st person pl | 2nd person pl formal |
3rd person pl | |||
| Indicative mood |
Present | тийбем (tiybem) | тийбеҥ (tiybeŋ) | тийбе (tiybe) | тийбебис (tiybebis) | тийбегер (tiybeger) | тийбелер (tiybeler) | |
| Past | Indef. | тийбегем (tiybegem) | тийбегензиҥ (tiybegenziŋ) | тийбеген (tiybegen) | тийбегенибис (tiybegenibis) | тийбегенигер (tiybegeniger) | тийбегендер (tiybegender) | |
| Def. | тийбедим (tiybedim) | тийбедиҥ (tiybediŋ) | тийбеди (tiybedi) | тийбедик (tiybedik) | тийбедигер (tiybediger) | тийбедилер (tiybediler) | ||
| Future | Indef. | тийбезим (tiybezim) | тийбезиҥ (tiybeziŋ) | тийбес (tiybes) | тийбезибис (tiybezibis) | тийбезигер (tiybeziger) | тийбестер (tiybester) | |
| Def. | None | None | None | None | None | None | ||
| Conditional mood |
тийбезем (tiybezem) | тийбезеҥ (tiybezeŋ) | тийбезе (tiybeze) | тийбезек (tiybezek) | тийбезегер (tiybezeger) | тийбезелер (tiybezeler) | ||
| Imperative mood | тийбейин (tiybeyin) | тийбе (tiybe) | тийбезин (tiybezin) | тийбейлик (tiybeylik) | тийбегилегер (tiybegileger) | тийбезиндер (tiybezinder) | ||
| Nonfinite verb forms | Past part. | Present Perfective Gerund | Present Imperfective Gerund | Future part. | Future part. in -атан (-atan) | |||
| тийбеген (tiybegen) | тийбеп (tiybep) | тийбей (tiybey) | тийбеер (tiybeer) | тийбейтен (tiybeyten) | ||||
| Verbal noun | Pre-action gerund | Infinitive I | Infinitive II | |||||
| тийбеш (tiybeš) | тийбегенче (tiybegenče) | тийбеер, тийбегежин (tiybeer, tiybegežin) | тийбӱ (tiybü) | |||||
Etymology 2
From Proto-Turkic *tïd- (“to hinder, obstruct”).
Verb
тийер • (tiyer)
Conjugation
| POSITIVE | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1st person sg | 2nd person sg informal |
3rd person sg | 1st person pl | 2nd person pl formal |
3rd person pl | |||
| Indicative mood |
Present | тийим (tiyim) | тийиҥ (tiyiŋ) | тий (tiy) | тийибис (tiyibis) | тийигер (tiyiger) | тийлер (tiyler) | |
| Past | Indef. | тийгем (tiygem) | тийгензиҥ (tiygenziŋ) | тийген (tiygen) | тийгенибис (tiygenibis) | тийгенигер (tiygeniger) | тийгендер (tiygender) | |
| Def. | тийдим (tiydim) | тийдиҥ (tiydiŋ) | тийди (tiydi) | тийдик (tiydik) | тийдигер (tiydiger) | тийдилер (tiydiler) | ||
| Future | Indef. | тийерим (tiyerim) | тийериҥ (tiyeriŋ) | тийер (tiyer) | тийерибис (tiyeribis) | тийеригер (tiyeriger) | тийерлер (tiyerler) | |
| Def. | None | None | None | None | None | None | ||
| Conditional mood |
тийзем (tiyzem) | тийзеҥ (tiyzeŋ) | тийзе (tiyze) | тийзебис (tiyzebis) | тийзегер (tiyzeger) | тийзелер (tiyzeler) | ||
| Imperative mood | тийейин (tiyeyin) | тий (tiy) | тийзин (tiyzin) | тийелик (tiyelik) | тийгилегер (tiygileger) | тийзиндер (tiyzinder) | ||
| Nonfinite verb forms | Past part. | Present Perfective Gerund | Present Imperfective Gerund | Future part. | Future part. in -атан (-atan) | |||
| тийген (tiygen) | тийип (tiyip) | тийе (tiye) | тийер (tiyer) | тийетен (tiyeten) | ||||
| Verbal noun | Pre-action gerund | Infinitive I | Infinitive II | |||||
| тийиш (tiyiš) | тийгенче (tiygenče) | тийер, тийгежин (tiyer, tiygežin) | тийӱ (tiyü) | |||||
| NEGATIVE | ||||||||
| 1st person sg | 2nd person sg informal |
3rd person sg | 1st person pl | 2nd person pl formal |
3rd person pl | |||
| Indicative mood |
Present | тийбем (tiybem) | тийбеҥ (tiybeŋ) | тийбе (tiybe) | тийбебис (tiybebis) | тийбегер (tiybeger) | тийбелер (tiybeler) | |
| Past | Indef. | тийбегем (tiybegem) | тийбегензиҥ (tiybegenziŋ) | тийбеген (tiybegen) | тийбегенибис (tiybegenibis) | тийбегенигер (tiybegeniger) | тийбегендер (tiybegender) | |
| Def. | тийбедим (tiybedim) | тийбедиҥ (tiybediŋ) | тийбеди (tiybedi) | тийбедик (tiybedik) | тийбедигер (tiybediger) | тийбедилер (tiybediler) | ||
| Future | Indef. | тийбезим (tiybezim) | тийбезиҥ (tiybeziŋ) | тийбес (tiybes) | тийбезибис (tiybezibis) | тийбезигер (tiybeziger) | тийбестер (tiybester) | |
| Def. | None | None | None | None | None | None | ||
| Conditional mood |
тийбезем (tiybezem) | тийбезеҥ (tiybezeŋ) | тийбезе (tiybeze) | тийбезек (tiybezek) | тийбезегер (tiybezeger) | тийбезелер (tiybezeler) | ||
| Imperative mood | тийбейин (tiybeyin) | тийбе (tiybe) | тийбезин (tiybezin) | тийбейлик (tiybeylik) | тийбегилегер (tiybegileger) | тийбезиндер (tiybezinder) | ||
| Nonfinite verb forms | Past part. | Present Perfective Gerund | Present Imperfective Gerund | Future part. | Future part. in -атан (-atan) | |||
| тийбеген (tiybegen) | тийбеп (tiybep) | тийбей (tiybey) | тийбеер (tiybeer) | тийбейтен (tiybeyten) | ||||
| Verbal noun | Pre-action gerund | Infinitive I | Infinitive II | |||||
| тийбеш (tiybeš) | тийбегенче (tiybegenče) | тийбеер, тийбегежин (tiybeer, tiybegežin) | тийбӱ (tiybü) | |||||
References
- N. A. Baskakov, Toščakova N.A, editor (1947), “тийер”, in Ojrotsko-Russkij Slovarʹ [Oyrot-Russian Dictionary], Moscow: M.: OGIZ, →ISBN
- Radloff, Friedrich Wilhelm (1893–1911), Опыт словаря тюркских наречий – Versuch eines Wörterbuches der Türk-Dialecte [Attempt at a Lexicon of the Turkic Dialects] (overall work in German and Russian), Saint Petersburg: Imperial Academy of Sciences, column 1346