жүру

Kazakh

Alternative scripts
Arabic ٴجۇرۋ
Cyrillic жүру
Latin jüru

Etymology

From Proto-Turkic *yüri- (to walk).

Pronunciation

  • IPA(key): [ʒʏ.rʉw]
  • Hyphenation: жү‧ру

Verb

жүру • (jüru)

  1. to walk, go
    атпен жүру
    atpen jüru
    to go horse riding
  2. to move
  3. to function, work, run (of clocks and other machines)
    Бұл сағат дәл жүреді.Būl sağat däl jüredı.This clock works correctly.
  4. to be in a state
    Аман-сау жүрміз.Aman-sau jürmız.We are alive and well.
  5. (colloquial) to date
  6. (auxiliary) Forms frequentative aspect
    Балалар қайта-қайта үйге кіріп-шығып жүр.Balalar qaita-qaita üige kırıp-şyğyp jür.The children are going in and out of the house again and again.

Conjugation

Conjugation of жүру (jüru)
singular plural
1st person 2nd person 3rd person 1st person 2nd person 3rd person
informal formal informal formal
мен сен сіз ол біз сендер сіздер олар
aorist жүремін (jüremın) жүресің (jüresıñ) жүресіз (jüresız) жүреді (jüredı) жүреміз (jüremız) жүресіңдер (jüresıñder) жүресіздер (jüresızder) жүреді (jüredı)
preterite жүрдім (jürdım) жүрдің (jürdıñ) жүрдіңіз (jürdıñız) жүрді (jürdı) жүрдік (jürdık) жүрдіңдер (jürdıñder) жүрдіңіздер (jürdıñızder) жүрді (jürdı)
perfect жүргенмін (jürgenmın) жүргенсің (jürgensıñ) жүргенсіз (jürgensız) жүрген (jürgen) жүргенбіз (jürgenbız) жүргенсіңдер (jürgensıñder) жүргенсіздер (jürgensızder) жүрген (jürgen)
pluperfect жүрген едім (jürgen edım) жүрген едің (jürgen edıñ) жүрген едіңіз (jürgen edıñız) жүрген еді (jürgen edı) жүрген едік (jürgen edık) жүрген едіңдер (jürgen edıñder) жүрген едіңіздер (jürgen edıñızder) жүрген еді (jürgen edı)
renarrative жүріппін (jürıppın) жүріпсің (jürıpsıñ) жүріпсіз (jürıpsız) жүріпті (jürıptı) жүріппіз (jürıppız) жүріпсіңдер (jürıpsıñder) жүріпсіздер (jürıpsızder) жүріпті (jürıptı)
past habitual жүретінмін (jüretınmın) жүретінсің (jüretınsıñ) жүретінсіз (jüretınsız) жүретін (jüretın) жүретінбіз (jüretınbız) жүретінсіңдер (jüretınsıñder) жүретінсіздер (jüretınsızder) жүретін (jüretın)
presumptive жүрермін (jürermın) жүрерсің (jürersıñ) жүрерсіз (jürersız) жүрер (jürer) жүрерміз (jürermız) жүрерсіңдер (jürersıñder) жүрерсіздер (jürersızder) жүрер (jürer)
intentional жүрмекпін (jürmekpın) жүрмексің (jürmeksıñ) жүрмексіз (jürmeksız) жүрмек (jürmek) жүрмекпіз (jürmekpız) жүрмексің (jürmeksıñ) жүрмексіз (jürmeksız) жүрмек (jürmek)
voluntative and imperative жүрейін (jüreiın) жүр (jür) жүріңіз (jürıñız) жүрсін (jürsın) жүрейік (jüreiık) жүріңдер (jürıñder) жүріңіздер (jürıñızder) жүрсін (jürsın)
optative жүргім келеді (jürgım keledı) жүргің келеді (jürgıñ keledı) жүргіңіз келеді (jürgıñız keledı) жүргісі келеді (jürgısı keledı) жүргіміз келеді (jürgımız keledı) жүргілерің келеді (jürgılerıñ keledı) жүргілеріңіз келеді (jürgılerıñız keledı) жүргілері келеді (jürgılerı keledı)
conditional жүрсем (jürsem) жүрсең (jürseñ) жүрсеңіз (jürseñız) жүрсе (jürse) жүрсек (jürsek) жүрсеңдер (jürseñder) жүрсеңіздер (jürseñızder) жүрсе (jürse)
converbs imperfective non-finite жүре (jüre)
finite жүремін (jüremın) жүресің (jüresıñ) жүресіз (jüresız) жүреді (jüredı) жүреміз (jüremız) жүресіңдер (jüresıñder) жүресіздер (jüresızder) жүреді (jüredı)
perfective non-finite жүріп (jürıp)
finite жүріппін (jürıppın) жүріпсің (jürıpsıñ) жүріпсіз (jürıpsız) жүріпті (jürıptı) жүріппіз (jürıppız) жүріпсіңдер (jürıpsıñder) жүріпсіздер (jürıpsızder) жүріпті (jürıptı)
inceptive non-finite жүргелі (jürgelı)
infinitive and supines impersonal nominative жүру (jüru)}
genitive жүрунің (jürunıñ)
dative жүруге (jüruge)
accusative жүруді (jürudı)
locative жүруде (jürude)
ablative жүруден (jüruden)
instrumental жүрумен (jürumen)
personal менің сенің сіздің оның біздің сендердің сіздердің оларның
nominative жүруім (jüruım) жүруің (jüruıñ) жүруіңіз (jüruıñız) жүруі (jüruı) жүруіміз (jüruımız) жүруің (jüruıñ) жүруіңіз (jüruıñız) жүрудері (jüruderı)
genitive жүруімнің (jüruımnıñ) жүруіңнің (jüruıñnıñ) жүруіңдердің (jüruıñderdıñ) жүруінің (jüruınıñ) жүруіміздің (jüruımızdıñ) жүруіңнің (jüruıñnıñ) жүруіңізнің (jüruıñıznıñ) жүрулерінің (jürulerınıñ)
dative жүруіме (jüruıme) жүруіңе (jüruıñe) жүруіңізге (jüruıñızge) жүруіне (jüruıne) жүруімізге (jüruımızge) жүруіңе (jüruıñe) жүруіңізге (jüruıñızge) жүрулеріне (jürulerıne)
accusative жүруімді (jüruımdı) жүруіңді (jüruıñdı) жүруіңізді (jüruıñızdı) жүруін (jüruın) жүруімізді (jüruımızdı) жүруіңді (jüruıñdı) жүруіңізді (jüruıñızdı) жүрулерін (jürulerın)
locative жүруімде (jüruımde) жүруіңде (jüruıñde) жүруіңізде (jüruıñızde) жүруінде (jüruınde) жүруімізде (jüruımızde) жүруіңде (jüruıñde) жүруіңізде (jüruıñızde) жүрудерінде (jüruderınde)
ablative жүруімден (jüruımden) жүруіңден (jüruıñden) жүруіңізден (jüruıñızden) жүруінен (jüruınen) жүруімізден (jüruımızden) жүруіңден (jüruıñden) жүруіңізден (jüruıñızden) жүрудерінен (jüruderınen)
instrumental жүруіммен (jüruımmen) жүруіңмен (jüruıñmen) жүруіңізбен (jüruıñızben) жүруімен (jüruımen) жүруімізбен (jüruımızben) жүруіңмен (jüruıñmen) жүруіңізмен (jüruıñızmen) жүрудерімен (jüruderımen)
participles past жүрген (jürgen)
transitory past жүретін (jüretın)
future жүрер (jürer)

Derived terms

  • жүруші (jüruşı)

References